Mineral Chemistry and Petrochemistry of Post-Collisional Tertiary Mafic to Felsic Cogenetic Volcanics in the Ulubey (Ordu) Area, Eastern Pontides, NE Turkey

Authors : İRFAN TEMİZEL MEHMET ARSLAN, Mehmet ARSLAN

Pages : 29-53

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 0000-00-00

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski bir adayayı olan Doğu Pontidler’in batı kısmında yer alan Ulubey insert ignore into journalissuearticles values(Ordu); yöresindeki çarpışma sonrası Tersiyer yaşlı volkanik kayaçlar dört takıma ayrılmıştır. Yenisayaca bazaltı plajiyoklas insert ignore into journalissuearticles values(An61–83);, klinopiroksen insert ignore into journalissuearticles values(Wo42–44En39–41Fs15–18); ve olivine fenokristalleri ve titanomagnetit içerirken, Çatal Tepe ve Elekçioğlu Tepe takımı insert ignore into journalissuearticles values(ÇES);, Işık Tepe takımı ve andezit/trakiandezit takımını oluşturan kayaçlar ise plajiyoklas insert ignore into journalissuearticles values(An23–78);, klinopiroksen insert ignore into journalissuearticles values(Wo27–48En37–55Fs11–26);, hornblend insert ignore into journalissuearticles values(Mg#= 0.63–0.76);, biyotit insert ignore into journalissuearticles values(Mg#= 0.63–0.82);, sanidin fenokristalleri, titanomagnetit ve apatit içermektedir. Petrokimyasal verilere göre, kayaçlar toleyitik-alkalenden kalk-alkalene kadar değişen karaktere sahip olup, orta-yüksek-K içerirler. Örneklerin çoğunun düşük Mg-numarası ile Cr ve Ni içeriklerine sahip olması, bu kayaçların mantodan türemiş ergiyiklerden itibaren önemli derecede ayrımlaşmaya uğradıklarını göstermektedir. Harker diyagramlarına göre, Yenisayaca bazaltı’nda klinopiroksen ± plajiyoklas ± magnetit ayrımlaşması, Çatal Tepe ve Elekçioğlu Tepe takımı insert ignore into journalissuearticles values(ÇES);, Işık Tepe takımı ve andezit/trakiandezit takımını oluşturan kayaçlarda ise hornblend + biyotit + plajiyoklas ± magnetit ± apatit ± sanidin ayrımlaşması etkili olmuştur. Ulubey insert ignore into journalissuearticles values(Ordu); yöresi volkanitlerinin N-tipi Okyanus Ortası Sırtı Bazaltı insert ignore into journalissuearticles values(N-Type MORB);’na normalize edilmiş iz element dağılımlarına göre, Ulubey yöresi volkanik kayaçları özellikle büyük iyon yarıçaplı litofil element ve daha az oranda Th ve Ce konsantrasyonları bakımından zenginleşme, fakat Zr, Y ve TiO2 konsantrasyonları bakımından tüketilme göstermektedirler. Buna ilaveten, kayaçların büyük iyon yarıçaplı litofil elementlere kıyasla azalan Nb ve Ta içerikleri, orta derecede HNTE insert ignore into journalissuearticles values(hafif nadir toprak element); /ANTE insert ignore into journalissuearticles values(ağır nadir toprak element); oranları ve yüksek Th/Yb oranları; volkanitlerin köken magmasının muhtemelen daha önceden akışkanlar tarafından metazomatizmaya uğratılmış zenginleşmiş bir kaynak bölgeden insert ignore into journalissuearticles values(muhtemelen litosferik manto); türeyebileceklerini ifade etmektedir. C1-kondrite normalize edilmiş nadir toprak element dağılımları, düşük-orta derecede zenginleşmeyle konkav şekilli olup, Yenisayaca Bazaltı ile Çatal Tepe ve Elekçioğlu Tepe takımı insert ignore into journalissuearticles values(ÇES);, Işık Tepe takımı ve andezit/trakiandezit takımını oluşturan kayaçların benzer kaynaklardan itibaren oluştuğunu düşündürmektedir. Nadir toprak element dağılımlarında gözlenen negatif Eu anomalisi, kayaçların gelişiminde plajiyoklas ayrımlaşmasının etkili olabileceğini göstermektedir.
Keywords : Kalk alkalen volkanitler, kristal ayrımlaşması, mineral kimyası, Tersiyer volkanizması, Doğu Pontid, Türkiye