Yetişkin Bireylerin Aterojenik Riskine Etki Eden Faktörlerinin Değerlendirilmesi ve Diyet Antioksidan Kapasite ile İlişkisinin İncelenmesi

Authors : Dilara Uğraşkan, Hacı Ömer Yılmaz

Pages : 49-60

Doi:10.20515/otd.1523116

View : 97 | Download : 102

Publication Date : 2025-01-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, yetişkin bireylerin aterojenik riskine etki eden faktörleri değerlendirmek ve bu risk ile diyet antioksidan kapasitesi arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Nisan-Eylül 2023 tarihleri arasında bir tıp merkezinin diyet polikliniğine başvuran 143 katılımcı ile yürütülen çalışmada, katılımcılar Beden Kütle İndeksi\\\'ne (BKİ) göre obez (BKİ ≥ 30 kg/m²) ve obez olmayan (BKİ < 30 kg/m²) olarak iki gruba ayrılmıştır. Sosyo-Demografik Özellikler Formu, DASH Diyet Kalitesi (DASH-Q) Ölçeği, Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (IPAQ) Kısa Formu ve 24 Saatlik Besin Tüketim Kaydı Formu’ndan oluşan anket, yüz yüze uygulanmıştır. Elde edilen veriler, SPSS 25.0 programı kullanılarak istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Obez katılımcıların olmayanlara göre BKİ’si, bel çevresi, düşük yoğunluklu lipoprotein lolesterolü (LDL-K), trigliseridi (TG), Plazma Aterojenik İndeksi (PAI), Castelli Risk İndeksi-1’i (CRI-1) yüksek, yüksek yoğunluklu lipoprotein kolesterolü (HDL-K) düşük bulunmuştur (p<0.05). Obez katılımcıların %50,7’sinin DASH-Q değeri orta-yüksek seviyede bulunurken, obez olmayan katılımcıların %66,7’sinin DASH-Q değeri düşük olarak belirlenmiştir (p<0.05). Ancak, DASH-Q değerinin aterojenik risk üzerindeki etkisi anlamlı bulunmamıştır (p>0.05). Ayrıca, katılımcıların fiziksel aktivite düzeyinin de aterojenik risk üzerinde etkili olmadığı görülmüştür (p>0.05). Buna karşın, obezite tanı kriterlerinden BKİ ve bel çevresinin aterojenik riskte anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir (p<0.05). Obez olmayan katılımcıların diyet antioksidan kapasitesinin değerlendirildiği oksijen radikal absorbans kapasitesinin (ORAC) daha yüksek olduğu gözlenmiş (p>0.05), ancak ORAC’ın aterojenik riske anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır (p>0.05). Literatürde aterojenik riske etki eden faktörlerin ORAC ile ilişkisinin incelendiği çalışmalar sınırlıdır. Bu çalışmada ise obezitenin aterojenik riske en fazla etki eden faktör olduğu; obezite ve aterojenik riskin varlığında ORAC düzeylerinin daha düşük olmasına rağmen aralarında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmadığı belirlenmiştir.
Keywords : Antioksidan Kapasite, Antioksidanlar, Aterojenite indeksi, Castelli risk indeksi, Kalp ve Damar hastalıkları, Obezite