Muharrem Mâtem Merasimlerinin Ortaya Çıkışı ve Osmanlı’da Yaşayan İranlıların Mâtem Merasimleri

Authors : Eralp Yaşar AZAP

Pages : 102-120

Doi:10.21021/osmed.1293022

View : 76 | Download : 134

Publication Date : 2023-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam halifeliğinin kim tarafından temsil edilmesi gerektiğinin yaratmış olduğu anlaşmazlıklar nedeniyle Hz. Hüseyin’in Emevi Halifesi Muaviye’nin oğlu Yezid tarafından 680 yılında Kerbela’da öldürülmesi, Müslümanlar arasında derin ayrılıkların yaşanmasına neden oldu. Bu olayın akabinde Müslümanlar, günümüze kadar Hz. Hüseyin’in yasını tutarak mezhepsel ayrılıklara düştüler. Bu sebeple Hz. Hüseyin’in öldürülmesi, Müslümanlar içerisinde Şiiliğin vücut bulmasında ve günümüze kadar gelmesinde önemli bir kilometre taşı oldu. Şiiler, Hz. Hüseyin’in öldürüldüğü Hicri 10 Muharrem’i, yüzyıllardır mâtem günü olarak andılar ve bu ayın girmesiyle beraber onun yasını tutmak için büyük merasimler düzenlediler. Safevilerin İran’da Şiiliği resmi mezhep haline getirmesiyle beraber bir siyasi tavır halini alan merasimler, İran coğrafyasında yüzyıllarca Şiilerin çeşitlendirerek icra ettikleri gösterilere sahne oldu. İran’ın dışındaki coğrafyalara da sirayet eden matem merasimleri, Osmanlı topraklarında yaşayan İranlıların da inanç dairelerinde icra ettikleri etkinlikler arasında yer aldı. Bu çalışma, Muharrem merasimlerinin ortaya çıkışı ve icrasıyla alakalı tarihsel sürece değinerek XIX. ve XX. yüzyıllarda Osmanlı topraklarında yaşayan İranlıların mâtem merasimlerini nasıl icra ettiklerini ve devletin buna bakış açısını ortaya koyma amacıyla hazırlandı.
Keywords : Osmanlı Devleti, İran, Muharrem, Mâtem, Hz Hüseyin