Vali Esad Paşa’nın Tecrübeleri Işığında Kadim Düzenden Tanzimat-ı Hayriyeye Geçişin Zorlukları

Authors : Abdullah SAYDAM

Pages : 38-62

Doi:10.21021/osmed.1302454

View : 84 | Download : 132

Publication Date : 2023-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nin yeniden yapılanmasını amaçlayan Tanzimat Fermanı’nın ilanını takip eden on iki yıllık dönem hiç de kolay geçmedi. Merkezde planlanan reformlardan taşradaki yöneticiler çok sonra haberdar olmakta, halk ise ancak askerlik ve vergi gibi doğrudan kendisini ilgilendirdiği ölçüde bilgi sahibi olabilmekteydi. Dönemin ilk on yılında Sivas, Halep, Sayda, Erzurum, Musul ve Kürdistan eyaletlerinde vali olarak görev yapan Esad Paşa’nın şahit oldukları, Osmanlı Devleti’ndeki kurulu düzeni değiştirmenin bütün zorluklarını ortaya koymaktadır. Esad Paşa, devrin idarecileri arasında dürüstlük, sadakat, dirayet bakımlarından saygın bir yere sahipti. Şair ve hattat idi. Problemli bir yere vali arandığında ismi akla gelen ilk şahsiyetlerdendi. Bu yüzden Tanzimat’ın uygulanması ile ilgili bütün zorlukları yaşadığı söylenebilir. Özellikle askerlik ve malî işlerle ilgili düzenlemelerden çoğu zaman memnun kalmadı. Mutedil ve sanatkâr kişiliğini de kullanarak itirazlarını olabildiğince merkeze yansıttı. Aile bireylerinden yıllarca uzak kalma pahasına hiçbir görevden kaçınmadı, işlerin daha hızlı ve doğru şekilde yapılmasına katkıda bulunmaya çalıştı. Bu araştırmada kendisinin tecrübeleri ışığında Tanzimat’ın taşra eyaletlerindeki uygulama safhaları ve zorlukları ele alınmaktadır.
Keywords : Esad Paşa, Tanzimat, Osmanlı Devleti, Anadolu