Tavas Erkek Rüşdiye Mektebi [1874-1912]

Authors : Kevser DEĞİRMENCİ

Pages : 229-255

Doi:10.21021/osmed.1317781

View : 29 | Download : 26

Publication Date : 2023-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı toplumunda eğitim, Tanzimat dönemine kadar dinî ve geleneksel bir nitelik taşımıştır. Osmanlı eğitim-öğretim sisteminin değişmesi ve eğitimin modernleşmesi hususunda atılan ilk adımı 1838 yılında Mekâtib-i Rüşdiye Nezareti’nin kurulması teşkil etmiştir. II. Mahmut devrinde devlet kademelerine memur yetiştirmek için 1838 yılında ilk rüşdiye mektepleri açılmıştır. 1845 yılında toplanan Muvakkat Maârif Meclisi tarafından rüşdiyelerin, sıbyan mektepleri üstünde Darülfünûn’a talebe yetiştiren orta dereceli okullar olduğu kabul edilmiştir. Durumları netleşen rüşdiyeler esasen, 1846 yılında Mekâtib-i Umûmiye Nezareti’nin kurulmasıyla açılmaya başlanmıştır. Osmanlı eğitim reformuna dair atılmış en büyük ve son adım şüphesiz 1869 yılında yayınlanan Maârif-i Umûmiye Nizamnâmesi’dir. Osmanlı eğitiminin modernleşmesi anlamında önemli bir dönüm noktası teşkil eden nizamnâme ile rüşdiyelerin eğitim sistemindeki yeri ayrıntılı bir şekilde belirlenmiştir. 1869 nizamnâmesi sonrası ülke çapında rüşdiye mekteplerinin sayısında bir hayli artış olmuştur. Nizamnâme yayınlandığında ülkede 87 rüşdiye bulunurken, 1875 yılı resmî istatistiklerine göre 351 erkek rüşdiyesinin mevcut olduğu bilinmektedir. Çalışmada Aydın Vilâyeti Denizli Sancağı’na bağlı Tavas Kazası’nda 1874 yılında açılan Tavas Erkek Rüşdiye Mektebi ele alınacaktır. Arşiv belgeleri ve maârif salnâmeleri ışığında 1874-1912 yılları arasında Tavas Erkek Rüşdiye Mektebi’nin eğitim kadrosu, müfredatı, hülasa cetvellerine göre muallim ve talebelerin mevcudu, sınav cetvellerine göre öğrencilerin sınavlardaki başarı durumları hakkında malûmat verilecektir.
Keywords : Osmanlı Devleti, Denizli, Tavas, Rüşdiye, Mektep