Abdullâh Hasîb Efendi’nin Kaleminden Hüsn-i Matlaʻ Sanatı

Authors : Ersin Durmuş

Pages : 52-62

Doi:10.21021/osmed.1336008

View : 141 | Download : 144

Publication Date : 2023-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Abdullâh Hasîb Efendi hem Osmanlı devlet adamı hem bir yazardır. Devletin farklı kademelerinde ve farklı alanlarda memuriyet görevlerinde bulunmuştur. Tercüme, şerh ve telif eserleri vardır. Abdullâh Hasîb Efendi’nin bir eseri de bu makale ile tespit edilen fakat henüz ulaşılamayan Gülzâr-ı Edeb adlı risaledir. Bu eser bedîʻiyye (sanat, edebiyat, estetik) ile ilgilidir. Eserin hüsn-i matlaʻ ile ilgili kısmı "Gülzâr-ı Edeb Adlı Risâle-i Bedîʻiyyeden Hüsn-i Matlaʻ Taʻrîfi: Hüsn-i Matlaʻ Yahut Hüsn-i İbtidâ” başlığı ile Osmanlıca olarak yayımlanmıştır. Söz konusu kısım bu makalenin ana konusunu teşkil etmektedir. Hüsn-i matla, belagatin dolayısı ile edebiyat ve klasik şiirin araştırma alanına giren bir konudur. Abdullâh Hasîb Efendi ise bu konuyu tüm konuşmacı ve yazarlara hitap edecek şekilde genişleterek ele almıştır. Yazar, hüsn-i matlaʻı bir sanat olarak değerlendirmektedir. Ayrıca yaygın kabulün aksine hüsn-i matlaʻı, şiirle ve bir eserin başlangıç bölümüyle sınırlandırmamıştır. Örnekler üzerinden konuyu derinlemesine ele alan Abdullâh Hasîb Efendi, konuşmacı ve yazarların hüsn-i matlaʻ sanatını kullanmaları gereken yerleri de özellikle vurgulamıştır. Bu makalenin amacı Abdullâh Hasîb Efendi’nin hüsn-i matlaʻ konusunda öne çıkan fikirlerini ortaya koymaktır. Çalışmada Abdullâh Hasîb Efendi’nin hüsn-i matlaʻ konusuna bakışı, konu ile ilgili farklı kaynaklarla da karşılaştırılarak ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir.
Keywords : Abdullâh Hasîb, Osmanlı, hüsn i matlaʻ, şiir