18. Yüzyılda İstanbul’dan Edirne’ye Yolculuk: Kadı Mehmed Nebih Efendi Örneği

Authors : Şükriye Pınar Özyalvaç

Pages : 241-268

Doi:10.21021/osmed.1349013

View : 136 | Download : 172

Publication Date : 2023-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Yönetim merkezinden yapılan atamalar, çoğunlukla Osmanlı memurlarının şehirler arasında uzun sürecek bir yolculuğa çıkmaları anlamına gelirdi. Mevsim, coğrafi şartlar, uzaklık, güvenlik ve statü yolculuğu etkileyen etmenlerden yalnız birkaçıydı. Bu çalışmada, 18.yüzyılda İstanbul-Edirne arasında yapılan yolculukların mahiyeti, Edirne’ye kadı olarak atanan Mehmed Nebih Efendi örneği üzerinden anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın ortaya çıkmasında, Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Topkapı Sarayı tasnifinde yer alan 2204 numaralı Hesap Defteri önemli rol oynamıştır. 1758 tarihli defter, hane halkı ile yola çıkan Kadı efendinin seyahat konforunu anlamamıza yardımcı olacak verileri (İstanbul-Edirne arasındaki rota, konak yerleri, nakliye araçları, tüketim maddeleri) içermesi bakımından dikkate değerdir. Yüzyılın yol imkânları sebebiyle yolculukların yapılması izinlere tabidir. Çalışmanın başında memurun kim olduğu tespit edilmiş, hayatı hakkında bilinenler kısaca açıklanmıştır. Ardından kadılık sistemi ve Mehmed Nebih Efendi’nin Edirne Kadılığı’na atanma süreci, yolculuk hazırlıkları, izlenecek güzergâh ve konaklar arasındaki mesafeye yer verilmiştir. Son olarak Nebih Efendi’nin takip ettiği yolda yer alan köprüler, coğrafi şartlar, kaldığı yedi konağın her biri belgeler elverdiğince analiz edilmiş, konaklamalarda yapılan masraflar da eklenerek, üst düzey bir Osmanlı memurunun İstanbul-Edirne arasındaki yolculuğu anlatılmıştır.
Keywords : 18 Yüzyıl, Yolculuk, Kadı, Kervansaray, Tüketim