Arşiv Belgeleri Işığında Şeyhülislâm Veliyyüddin Efendi Kütüphanesi

Authors : Nazenin S Güler

Pages : 131-149

Doi:10.21021/osmed.1434300

View : 133 | Download : 119

Publication Date : 2024-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :III. Mustafa döneminde (1757-1774) iki kez Şeyhülislâm olan Veliyyüddin Efendi II. Bâyezid’in İstanbul’da inşa ettirdiği külliyesinde müstakil bir kütüphane binası inşa ettirmiştir. II. Bâyezid Külliyesi’nin eğitim faaliyetinin tamamlayıcı unsuru olarak kurulan Veliyyüddin Efendi Kütüphanesi nadir kaynakların bulunduğu zengin koleksiyonuyla ilim erbabının uğradığı önemli merkezlerden biri olmuştu. Dönemin fikir ve düşünce hayatının gelişip zenginleşmesine önemli katkılar sunan Veliyyüddin Efendi Kütüphanesi bir vakıf kurumu olarak verdiği hizmetlerle ülkenin kütüphanecilik tarihinde yerini almıştır. Veliyyüddin Efendi Kütüphanesi birçok yönüyle arşiv belgelerine konu olmuştur. Çalışma kapsamında Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi ve Atatürk Kitaplığı Arşivi incelenmiştir. Bu incelemede kütüphanenin muhasebe kayıtlarını içeren birçok defter tespit edilmiştir. Bu defter kayıtları Veliyyüddin Efendi Kütüphanesi’nin yönetim ve denetimi, muhasebe bilançosu ve personel kadrosu gibi konular hakkında bilgi sunmaktadır. Muhasebe defterlerinin yanı sıra kütüphanenin personel atamasına dair tevcihât, tamir-onarım, katalog ve kitap listesini içeren kayıtlar gibi çeşitli arşiv belgeleri tespit edilmiştir. Bu çalışma Veliyyüddin Efendi Kütüphanesi’nin müstakil ve bağımsız niteliği, iç örgütlenmesi, okuyucu hizmeti, muhasebe bilançosu, sahip olduğu koleksiyonu ve tarihsel süreç içerisindeki fiziki yapı durumu arşiv kayıtlarının verileri ışığında bir bütünsellik içerisinde incelenmiştir.
Keywords : Kütüphane, Şeyhülislam Veliyyüddin Efendi, Osmanlı vakıf kütüphaneleri, II Bâyezid İstanbul Külliyesi