Osmanlı Devleti’nde Eğitimdeki Modernleşmenin Taşraya Yansıması: Akçaâbad Mekteb-i Rüşdiyesi Örneği

Authors : Ahmet Gülenç

Pages : 169-199

Doi:10.21021/osmed.1477926

View : 205 | Download : 167

Publication Date : 2024-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nde modernleşme sürecinde idari, askeri, eğitim, sosyal ve ekonomik alanlarda birçok reform ve ıslahat hareketi gerçekleşmiştir. Eğitim alanında yapılan reformların taşradaki yansımalarından bir tanesi de günümüz ortaokul seviyesinde eğitim-öğretim faaliyetinde bulunan rüşdiye mekteplerinin kurulmasıdır. 1869’da yayımlanan Maarif Nizamnamesi’ni müteakip imparatorluk topraklarının dört bir tarafında yeni rüşdiye mektepleri kurulmuştur. Bu mekteplerden bir tanesi de 1892’de eğitim-öğretime başlayan Akçaâbad Rüşdiye Mektebi’dir. Akçabaad Rüşdiye Mektebi’nin kuruluşu ve gelişimi, mektepte okutulan dersler, öğrenci ve öğretmenlerin nitelik, nicelik ve karşılaştıkları sorunlar bu çalışmanın temel problematiğini teşkil etmektedir. Çalışmanın temel amacı bu problematikler ekseninde Akçaâbad Rüşdiye Mektebi’ndeki eğitim-öğretim uygulama ve pratiğinin nasıl ortaya çıktığı ve gelişim gösterdiğini tespit etmektir. Çalışma çok yönlü bir araştırmayı gerekli kıldığından döneme ait arşiv vesikaları, devlet, vilayet ve maarif salnameleri, nizamnameler ve talimatnamelerde yer alan, mekteple ilgili dolaylı ve dolaysız bilgiler titizlikle incelenerek değerlendirilmiştir. Ayrıca incelenen dönem içerisinde eğitim-öğretim faaliyetlerinde tutulan kayıtlardan elde edilen veriler, çeşitli tablo ve grafiklerle gösterilmiş ve konu ile ilgili daha önce yapılan çalışmalarla da mukayese edilmiştir.
Keywords : Modernleşme, Eğitim Öğretim, Akçaâbad, Rüşdiye Mektebi, Maarif