Mümeyyiz Çocuk Dergisinde [1869-1870] İdeal ve Gerçek Çocukluk

Authors : Hayrullah Kahya

Pages : 1-20

Doi:10.21021/osmed.1369647

View : 174 | Download : 159

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünyada çocukluk çalışmalarının büyük çoğunluğu Batı toplumları ekseninde yürütülmüştür. Osmanlı toplumundaki çocukluk kavramı üzerinde fazla çalışma yapılmamıştır. Alandaki boşluğu doldurmak için bu çalışma, Arap harfli ilk Türkçe çocuk dergisi Mümeyyiz (1869-1870) ekseninde ideal ve gerçek çocukluk kavramını ortaya koymak üzere yürütülmüştür. Dergideki çocukluk anlayışının ortaya konmasında övgü ve yergi kriterleri ölçü alınmıştır. Buna göre Mümeyyiz çocuk dergisinde ideal çocuğun, İslâm dini bakımından dindar, bilgili, erdemli ve çalışkan; padişaha, ebeveyne, öğretmene itaat etmesi beklenir. İdeal çocuk cömert, dürüst, kanaatkâr, iyiliksever gibi başka olumlu niteliklere de sahip olmalıdır. Diğer taraftan, gerçek çocuk ev, okul ve sokak ortamlarında davranış bozukluğu sergileyen, güdülenme ve eğitim kazanımları açısından eksiklikler gösteren birey olarak tasvir edilmiştir. Dergide bilgi ve beceri bakımından gelişmiş, davranış bakımından olgun ve eğitimli gerçek çocuklar sayıca az olduklarından bunlardan örnek vak’alar çerçevesinde söz edilmektedir. Bu çalışma, tek bir kaynağın genel durumu yansıtamayacağı gerçeğinden hareketle son dönem Osmanlı çocukluk algısının tam anlamıyla ortaya konabilmesi için döneme ilişkin önemli diğer belgelerin de araştırılmasını önermektedir.
Keywords : çocukluk, Tanzimat dönemi, Mümeyyiz, çocuk dergisi, 19. yüzyıl Osmanlı toplumu