Karlofça`dan Lozan`a İstanbul`da Leh Diplomatlar 1699-1923

Authors : Hacer TOPAKTAŞ

Pages : 307-336

View : 21 | Download : 20

Publication Date : 2015-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti ile Lehistan’ın Polonya ilişkileri Karlofça Antlaşması 1699 sonrası farklı karakterler taşır. İki devlet arasında savaş ve mücadele dönemleri kapanırken diplomasi, barışın devamında ve ortak coğrafyada diğer devletlerle yürütülen münasebetlerde ön plana çıkmıştır. Diğer yandan Lehistan 1414’te diplomatik ilişkilerin tesisi itibariyle Osmanlılar’a en fazla ve sık elçi gönderen ülkelerin başında gelmiştir. Karlofça Antlaşması’ndan 1795’te Lehistan’ın üçüncü taksimine kadar birçok Leh diplomat çeşitli sebeplerle İstanbul’a gönderilmiştir. Rafał Leszczyński, Stanisław Chomentowski, Jan Wandalin Mniszech, Tomasz Aleksandrowicz, Karol Boscamp Lasopolski, Franciszek Piotr Potocki bu elçilerden sadece birkaçıdır. Ayrıca Lehistan’ın 1795’teki taksimi sonrasında XIX. yüzyılda Lehistan hükümeti temsilcisi sıfatıyla bazı diplomatlar Osmanlı başkentine gelmiştir. 1918’de Lehistan’ın bağımsızlığını kazanmasını müteakip İstanbul’da Lehistan Cumhuriyeti temsilcisi sıfatıyla da bazı diplomatlar görev yapmıştır. Karlofça Antlaşması’nın onaylanması ve iki ülke sınırının tespiti, İsveç Kralı XII. Karl meselesi, cülus tebrikleri, yeni kral seçimleri, ticarî ve siyasî antlaşmaların yenilenmesi, Avrupa’da meydana gelen bazı savaşların ve meselelerin iki ülke ilişkilerine yansıması ve etkilemesi, Lehistan’ın yeniden bağımsızlığını kazanması için Babıâli’den destek alınmak istenmesi, I. Dünya Savaşı sonrası ilişkilerin yeniden tesisi gibi sebeplerle Osmanlı başkentine gelen Leh elçileri ve diplomatları ile ilgili mütekâmil bir liste bulunmamaktadır. Bu bakımdan bu makalede hem Türk ve Leh arşivleri hem de diğer kaynaklar doğrultusunda Karlofça Antlaşması’ndan Lozan Antlaşması’na dek mezkur Leh elçileriyle ve diplomatlarıyla ilgili yeni bilgi ve belgeler ortaya koymak ve güncel bir Leh diplomatları listesi sunmak amaçlanmıştır. Böylece 600 yıllık Türk-Leh ilişkilerinin Karlofça Antlaşması sonrası yoğunluğu ve Avrupa siyasetindeki ehemmiyeti diplomatlar boyutunda ortaya konulacaktır
Keywords : Osmanlı Devleti, Lehistan, Polonya, elçi, diplomat, Karlofça, Lozan