Sugar Production In The Ottoman Empire 1840-1908

Authors : Fatih DAMLIBAĞ

Pages : 179-214

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2016-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihsel olarak şeker kaynağı olan tek bitki şeker kamışıydı. Osmanlı Devleti için de bu durum farklı değildi. Özellikle şeker kamışı yetiştiren güney eyaletler, Osmanlı Devleti’nin ana şeker sağlayıcı bölgeleriydi. Fakat XVII. Yüzyılla birlikte, güçlü Amerikan rekabeti Osmanlı şeker üretimini önemli ölçüde azaltmıştır. Bundan sonra şeker Osmanlı halkı için, ithal bir ürün haline geldi. Fakat pancardan şeker çıkarılmasının keşfi, pek çok girişimcinin dikkatini bu sektöre çekmiştir. Öncelikle şeker Osmanlı Devleti’nde önemli bir pazara sahipti. Üstelik şeker pancarının yetiştirilmesi şeker kamışına göre pek çok avantaja sahipti. Pancar daha az sulamaya ihtiyaç duyarken, daha düşük sıcaklıklara da dayanıklıydı. Bu Osmanlı Devleti’nin pek çok bölgesinin şeker üretimine açılabilmesi demekti. Bu makalede zaman dilimi biraz uzun tutulmuştur, çünkü Osmanlı Devleti’nde şeker üretimi bu dönemde çok yaygın bir faaliyet değildi. Genel olarak şeker üretimi girişimcileri iki parçaya ayırılabilir. Başlangıçta ulaşım kolaylığı ve ana tüketim merkezlerine yakınlık dolayısıyla; Dimitri Efendi, Davutoğlu Karabet ve Monsieur Michel fabrikalarını İstanbul ve İzmir’e kurmayı planlamışlardır. Fakat 1890’lardan sonra, yeni girişimciler yatırım planlarında hammadde ihtiyacını dikkate almaya başlamışlardır. Yeni seçilen bütün yerler ya eski üretim merkezleri, ya da şeker kamışı veya pancarı tarımına çok uygun yerlerdi. Bu tutum çok önemlidir, çünkü şeker üretimi hem o zaman hem de günümüzde, hızlı hammadde akışına tamamen bağımlıdır. Osmanlı Devleti mümkün olan her türlü imkânı şeker üreticilerine bağışlayarak, ticaret açığını azaltmaya çalışmıştır
Keywords : şeker, şeker kamışı, şeker pancarı, fabrika, tarım