Osmanlı döneminde Alâiye sancağının sosyal ve ekonomik yapısı

Authors : Ahmet Uzun, İlyas Özkök, Tolga Evrim Türkan

Pages : 402-430

Doi:10.25287/ohuiibf.1384631

View : 32 | Download : 28

Publication Date : 2024-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma arşiv belgelerinden hareketle Osmanlı döneminde Alâiye’nin (Alanya) sosyal ve ekonomik yapı özelliklerini incelemektedir. Dönemsel olarak değişmekle beraber, idari açıdan Alâiye sancağı, genellikle Senir maa Düşenbe, Manavgat, Akseki ve İbradı kazalarını kapsamıştı. Dolayısıyla bu çalışmada Alâiye’nin sosyo-ekonomik yapısı, bu beş kaza bütününde ele alınmaktadır. 19. yüzyıl ortalarında 60 bin civarında nüfusa sahip Alâiye sancağında az miktarda gayrimüslim de yaşamaktaydı. Çalışma Alâiye sancağında bazı bölgelerde tarıma elverişli mekânlar olmasına rağmen, genel olarak kısıtlı bir tarımsal potansiyelin varlığı gösterilmektedir. Buğday, arpa, susam, keten tohumu, ceviz, keçiboynuzu gibi ürünlerin yanı sıra meyve- sebze üretimi nispeten önem kazanmıştı. İmalat faaliyetlerinin sınırlı kaldığı Alâiye’de, gemi inşa sanayii gelişme göstermişti. Sancakta ayrıca dağınık halde farklı Yörük grupların yaşadığı anlaşılmaktadır. Yaz, kış ve sonbaharda farklı yerlerde ikamet eden bu grupların hayvancılık faaliyetleri ve ulaşım hizmetlerindeki rolleri önem taşıyordu. Özellikle İstanbul’a ulaştırılmak üzere Bozkır madeninden çıkarılan kurşunun Alâiye iskelesine taşınmasında Yörük gruplar aktif bir rol üstlenmekteydi. Alâiye’nin deniz ulaşımı sayesinde Mısır, Kıbrıs ve sahil şeridinde bulunan diğer yerleşim yerleriyle ticari ilişkileri gelişmişti. Kereste ve hububat türü ürünler ticarete konu olan temel mallardı. Bir bütün olarak bakıldığında, bölgeler itibarıyla önemleri değişmekle beraber, sancakta tarım, hayvancılık, madencilik, ormancılık, imalat ve ticarete dayalı bir ekonomik yapının gelişme gösterdiğini söylemek mümkündür.
Keywords : Alâiye, Akseki, Manavgat, İbradı, Senir Düşenbe