LATİN AMERİKA’DA ÖRTÜŞEN BÖLGESELCİLİK

Authors : Gökhan KATITAŞ

Pages : 255-293

Doi:10.14783/maruoneri.594954

View : 18 | Download : 18

Publication Date : 2019-07-24

Article Type : Research Paper

Abstract :20. yüzyılın ortalarından itibaren var olmaya başlayan ve Soğuk Savaş sonrası dönemde görünürlüğü, bilinirliği ve etkinliği artan bölgeselcilik hareketleri, uluslararası siyaset arenasında önemli bir yere sahiptir. 1992 yılında imzalanan Maastricht Anlaşması ile Kıta Avrupası’nın en önemli bölgesel örgütünün Avrupa Birliği’ne evrilerek başta ekonomik alan olmak üzere çeşitli konularda başarıya ulaşmış olması, diğer bölgelerde yer alan ülkeleri de bölgeselcilik hareketlerine katılmaya sevk etmiştir. Bu bölgelerden bir tanesi de Latin Amerika’dır. Coğrafi keşifler ile birlikte İspanyolların ve Portekizlilerin egemenliği altında yaşayan Latin Amerika toplumu, zaman içerisinde parçalı bir karaktere bürünmüş ve bölgede çeşitli ülkeler oluşmaya başlamıştır. 19. yüzyıldan itibaren bağımsızlıklarını elde etmeye başlayan Latin Amerika ülkeleri, bölgenin ve sonrasında küresel arenanın yeni hegemon devleti olan Amerika Birleşik Devletleri’ne karşı bir araya gelme arzusu gütmeye başlamışlardır. İlk olarak Simon Bolivar tarafından dile getirilen bu düşünceler, 20. yüzyılda bölgesel örgütlerin çatısı altında uygulamaya dökülmeye çalışılmıştır. Ancak, bölgede birçok benzer konulara hitap eden ve bu konularda farklı normları benimseyen örgütler ortaya çıkmıştır. Bu durum literatürde örtüşen bölgeselcilik olarak yer almaktadır. Bu çalışmada Latin Amerika’da yer alan bölgesel örgütler olan MERCOSUR, ALBA, UNASUR ve CELAC örtüşen bölgeselcilik çerçevesinde incelenmiştir. Bu inceleme yapılırken, içerik analizi ve karşılaştırmalı yöntem ile örgütlerin resmi dokümanları irdelenerek hitap ettiği konular saptanmıştır. Devamında örgütlerin etkinlik düzeyleri sırasıyla fenemoloji ve detaylı veri analizi yöntemleri ile ekonomik ve politik düzlemde analiz edilmiştir. Ekonomik düzlemde örgütlerin ekonomik entegrasyonun birincil amacı olan örgüt içi mal ve hizmet dolaşım hacmi ile bu hacmin hem Latin Amerika ölçeğinde hem de küresel ölçekte oranlaması incelenmiştir. Politik düzlemde örgüt üyelerinin uluslararası meselelerde ortak bir şekilde hareket edip etmedikleri, Birleşmiş Milletler Genel Meclisi’nde verdikleri oylar saptanarak ortaya koyulmuştur. Elde edilen veriler doğrultusunda, analiz birimleri olan dört örgütün örtüşen bölgeselcilik kapsamına girdiği tespit edilmiştir.
Keywords : Örtüşen Bölgeselcilik, Latin Amerika, ALBA, CELAC, MERCOSUR, UNASUR