Short History of Research Ethics with Selected Cases

Authors : Perihan Elif Ekmekci

Pages : 101-114

View : 19 | Download : 14

Publication Date : 2017-04-01

Article Type : Review Paper

Abstract :İnsan denekler üzerinde yapılan klinik ve sosyolojik araştırmaların artması ve çeşitlenmesi araştırma etiğinin gelişmesine katkıda bulunmuştur. Tıp ve teknolojideki ilerlemeler klinik araştırmaların ilk gündeme geldiği zamanlarda bulunmayan imkânları ortaya çıkarmıştır. Çoğu zaman bilimsel merak ile girişilen araştırmalar, başlangıçta öngörülemeyen etik tartışmalara yol açmıştır. Tartışmalar sonucunda yeni etik kavramlar ortaya atılmış ve çoğu zaman yeni yasal düzenlemeler geliştirilmiş ya da var olanlar güncellenmek durumunda kalınmıştır.Bu makalede yirminci ve yirmi birinci yüzyılda geldiğimiz güne kadar öne çıkan ve araştırma etiğinde dönüm noktası olarak değerlendirilebilecek seçili bazı vakalar ele alınmış ve bu vakaların etik açıdan yarattığı tartışmalar ve bu tartışmaların sonuçlarına değinilmiştir. Bu amaçla on dokuzuncu yüzyılın son yıllarında Walter Reed tarafından hazırlanan ilk aydınlatılmış onam metninden başlanarak kronolojik olarak ilerlenmiştir. İnsan denekler üzerinde yapılan klinik araştırmalar yanı sıra, Tearoom Trade Study gibi klinik dışı sosyolojik araştırmalara ve Kennedy Kreiger Kurşun Zehirlenmesi Araştırmaları gibi klinik dışında gerçekleşen halk sağlığı araştırmalarına da yer verilerek araştırma etiğine daha geniş bir perspektiften yaklaşılmaya çalışılmıştır. Son olarak yeni doğan kan testlerinde ortaya çıkan etik tartışmalara yer verilerek genetik, biyobankalar gibi araştırma etiğinin sorunlarına dikkat çekilmiştir.
Keywords : Araştırma etiği, aydınlatılmış onam, araştırma etiği tarihçesi, klinik araştırmalar