Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Biçimbilimsel Ve Sözdizimsel Uzatıma İlişkin Öğrenici Farkındalık Düzeyleri

Authors : Seda DEMİR, Alpaslan OKUR

Pages : 141-159

Doi:10.9779/pauefd.1123297

View : 181 | Download : 178

Publication Date : 2023-09-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmanın amacı, dilbilimsel uzatımın Türkçeyi yabancı/ikinci dil olarak öğrenenlerin söylemlerinde biçimbilimsel ve sözdizimsel alanlarda ne şekillerde ortaya çıktığını incelemektedir. Dilbilimsel uzatım, söylemde somut veya soyut dil ögesi olarak dilbilimin herhangi bir alanında zaten sağlanmış anlamın veya işlevin tekrarlandığı durumlara işaret eder. Tümcede bu türden ögelerin kullanılmasıyla mevcut unsur sayısında meydana gelen artış, söylemin anlamını veya dilbilimsel yapının işlevini etkilemez veya değiştirmez. Yani söz konusu dilbilimsel olgu edebi, edimbilimsel veya dolaylı söylemde bulunmak gerektiğinde bir takım amaçlara da hizmet edebilmektedir. Araştırma nitel araştırma deseninde ve durum çalışması şeklinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu B1 düzeyinde Türkçe öğrenen 12 yabancı uyruklu öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılan detaylı gözlem ve araştırmacı notları, görüşme soruları ve katılımcılara uygulanan yazılı uygulama üzerinden bir üçgenleme oluşturularak Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin biçimbilim ve söz dizimi alanlarında dilbilimsel uzatım örneklerini tespit edip edemedikleri incelenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Katılımcı cevaplarında biçimbilimsel ve sözdisimsel uzatım alanlarında bazı kavramsal çerçevede yer alan bazı unsurların katılımcı cevaplarında sık ortaya çıktığı gözlenmiştir. Çalışma sonucuna dayanarak dilbilimsel uzatımın yabancı/ikinci dil öğretim süreçlerinde özellikle bilişsel süreçlerde işlemlenmesi gerekenden daha fazla unsurun söz konusu olduğu söylem örneklerinde sezdirme veya doğrudan öğretimle fark ettirilmesi gereken bir olgu olduğu saptamasında bulunulmuştur.
Keywords : dilbilimsel artıklık, biçimbilimsel uzatım, Sözdizimsel uzatım, Türkçenin yabancı ikinci dil olarak öğretimi