Özel Gereksinimli Kardeşi Olan Tipik Gelişen Çocukların Kardeşlik İlişkilerinin İncelenmesi

Authors : Elif Elumarefe, Sunagül Sanibozkurt

Pages : 90-119

Doi:10.9779/pauefd.1394245

View : 233 | Download : 220

Publication Date : 2025-01-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmada özel gereksinimli kardeşi olan ve tipik gelişen çocukların kardeşlik ilişkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, fenomenolojik desen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya özel gereksinimli kardeşi olan 4-8 yaş aralığındaki 18 çocuk ve onların ebeveynleri katılmıştır. Araştırmada çocuklardan alınan veriler resim analizi ve saha notları ile; ebeveynlerden alınan veriler ise yarı yapılandırılmış görüşmelerle elde edilmiştir. Ebeveynlerle gerçekleştirilen görüşmeler Nvivo12 programı ile analiz edilmiş ve çocuk resimlerini destekleyici veri olarak kullanılmıştır. Araştırma bulgularında, tipik gelişen çocukların özel gereksinimli kardeşlerini kabul ettiklerini ancak kardeş çatışmaları yaşadıkları söylenebilir. Bu çatışmaların ise kardeşler arasında vurma, ısırma gibi davranışlarla kardeş şiddeti olarak yansıdığı görülmektedir. Ayrıca tipik gelişen çocukların, özel gereksinimli kardeşlerini dışladıkları veya kendilerinin dışlandığını düşündükleri elde edilen bir diğer bulgudur. Araştırma sonucunda, kardeşler arasındaki ilişki olumsuz olsa bile özel gereksinimli kardeşin aile bireylerinden biri sayıldığı ve aile dinamiğinin olumlu yönde olmasının kardeşlik ilişkisini doğrudan etkilediği söylenebilir. Ayrıca kardeşler arasındaki şiddet acilen müdahale edilmesi gereken bir konu olarak ele alınmalıdır. Araştırmanın bulgularına dayalı olarak ileri araştırmalara yönelik kardeşler arasındaki şiddeti önlemek ve aile içi nitelikli iletişimi arttırmak amacıyla aile eğitim programı düzenlemek gibi çeşitli öneriler sunulmuştur.
Keywords : Çocuk resimlerinin analizi, Kardeşlik ilişkisi, Özel gereksinimli kardeşler, Tipik gelişen kardeşler