Arapçada İsimlerin Mücâvere Gerekçesiyle Mecrûr Yapılması Olgusu

Authors : Şahabettin ERGÜVEN

Pages : 559-584

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Arap dili ve gramerinin önemli simalarından olan Halîl b. Ahmed el-Ferâhîdî ve öğrencisi Sîbeveyhi’den günümüze bazı gramer konuları nahiv âlimleri arasında tartışma konusu olmaya devam etmiştir. Bunlardan birisi de nahiv ilminde “el-Cerru bi’l-mücâvere” olarak bilinin, aslen cümlede cer konumunda bulunmayan bir ismin, öncesindeki mecrûr bir isme komşuluk gerekçesiyle mecrûr yapılması olgusudur. “el-Cerru bi’l-mücâvere” ile isimlerin mecrûr yapılmasının temel gayesi iki kelime arasında son hareke bakımından ses uyumu oluşturup telaffuzda ahenk sağlamaktır. İ’rab bakımından bir öncesindeki kelimeye uyan ismin sadece fonetiğinde bir değişiklik meydana gelmekte, anlamı ve i’rab konumu değişmemektedir. Bu olgunun Cahiliye dönemi Arap şiiri ve Kur’ân-ı Kerim âyetlerinde bulunup bulunmadığı meselesi nahivciler arasında tartışma konusu olmuştur. Gramercilerin büyük çoğunluğu bu olgunun kıyasi olmayıp sadece Araplardan işitilen insert ignore into journalissuearticles values(semâ‘); belirli kullanımlarla sınırlı olduğu görüşündedir. Biz bu çalışmada mücâvere kelimesinin sözlük ve terim anlamlarını, tartışma konusu âyet ve şiir beyitlerinin hangileri olduğunu, tefsir ve nahiv âlimlerinin konu hakkındaki farklı görüş ve gerekçelerini, Kur’ân-ı Kerim ve Arap şiirinden örnekler eşliğinde ele alıp inceleyeceğiz.
Keywords : Arapça, Nahiv, İrab, Sıfat, Mücâvere, Mecrûr, Şiir