Ebü’l-Yemân ve Hadis Cüzüʾnün Sahîh-İ Buhârî’ye İntikali

Authors : İbrahim Saylan

Pages : 45-73

Doi:10.17859/pauifd.1449179

View : 56 | Download : 164

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Humuslu muhaddis Ebü’l-Yemân Hakem b. Nâfi‘ (ö. 222/837), hadislerin tedvin ve tasnif döneminde yaşamıştır. Cerh ve ta‘dîl âlimlerinin sika kabul ettiği Ebü’l-Yemân; Yahyâ b. Maîn, Ahmed b. Hanbel, Dârimî, Buhârî gibi elliden fazla muhaddise hocalık yapmıştır. Bir süre Humus kadılığı vazifesini de yürüten Ebü’l-Yemân, meslektaşlarının aksine, hadis tahsili için başka şehirlere yolculuk yapmamıştır. Ebü’l-Yemân’ın el-Cüzʾü, tedvin döneminin son ürünlerinden; tasnif döneminin izlerini taşıyıp günümüze ulaşan eserlerden biri olması bakımından dikkatlerden kaçmamıştır. el-Cüzʾ, Zührî’nin şeyhleri esas alınarak farklı konuları muhtevi 73 rivayetten oluşmaktadır. Eserin rivayetleri esbâb-ı vürûdlar hakkında ayrıntılı bilgiler içermektedir. el-Cüzʾde yer alan bazı metinlerin sonraki kaynaklarda aslını koruyarak yer alması, ilk dönemlerde yazılı metinlerden istifade edildiği iddiasını güçlendirmektedir. Çalışmamızda Buhârî’nin yazılı kaynaklarından birini teşkil ettiğini düşündüğümüz Cüzʾün fîhi Ehâdîs Ebi’l-Yemân adıyla maruf eserin temel hadis kaynaklarına ne derece intikal ettiği ve özellikle Sahîh-i Buhârî’de ne kadar yer aldığını tespit etmeyi amaçlamaktayız. Çalışmamızda, Ebü’l-Yemân’ın hayatı ve ilmî kişiliğine değinilmiş; aynı zamanda, cerh ve ta‘dîl âlimlerinin hocası Şuayb’dan hadis alış yöntemi üzerine yaptıkları değerlendirmelere de yer verilmiştir. Yine çalışmamızda öncelikle, temel hadis kaynaklarında aynı sened ve metinle yer alan el-Cüzʾün rivayetleri tespit edilmiş, ardından bu rivayetlerin mutâbi‘i ve şâhidi zikredilmiştir.
Keywords : Hadis, Ebü\'l Yamân, Hadis Cüz\'ü, Sahîh i Buhârî, Muhaddi