İmâmet Meselesi Bağlamında Fırkalaşma Problemi Mesâ’ilü’l-İmâme Örneği

Authors : Faruk Gün

Pages : 249-272

Doi:10.17859/pauifd.1466004

View : 75 | Download : 84

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Ebû’l-Abbâs Abdullah b. Muhammed b. Abdillâh el-Enbârî, müstear adıyla Nâşi’ el-Ekber olarak tanınır. 293/906 yılında Enbâr\'da doğan ve Bağdat\'ın entelektüel atmosferinde yetişen Nâşi’ el-Ekber, Mu‘tezilî düşünceyi benimsemiş ve kelâm, felsefe, mantık alanlarında enteleküel bilgi birikimine sahip olmuştur. Kelâmî tartışmalardaki başarısıyla \"Nâşi’\" lakabını kazanan el-Enbârî, eserlerinde Mu‘tezilî idealleri savunmuş ve Aristo\'nun mantık teorisi üzerine eleştirileriyle tanınmıştır. Eleştirel yaklaşımı nedeniyle geniş bir muhalif kitlesi edinen Nâşi, Kahire\'ye sığınmak zorunda kalmıştır. İmâmet meselesine odaklanan \"Mesâ’ilü’l-imâme\" adlı çalışması, kelâm ilminde mezhepleşme sürecine dair önemli bir kaynak olarak kabul edilmektedir. Bu araştırma, Nâşi el-Ekber\'in imâmet konusundaki detaylı ele alışını ve bu konunun kelâm ilminin gelişimindeki merkezi rolünü ortaya koymaktadır. Nâşi el-Ekber\'in çalışması, İslâm’ın ilk yüzyıllarından günümüze kadar uzanan geniş bir perspektifte, siyasî ve itikadî mezheplerin tarihçesini ele alarak, bu mezheplerin doktrinlerini ve sosyal etkilerini anlamamızda bize rehberlik etmektedir. Araştırmamız, Nâşi el-Ekber\'in kelâm ilmindeki merkezi konumunu ve onun eserlerinin, özellikle \"Mesâ’ilü’l-imâme\"nin, İslâm düşünce tarihindeki önemini vurgulamaktadır. Nâşi\'nin imâmet meselesine getirdiği ayrıntılı bakış açısı, Müslüman topluluklar arasındaki ayrışmanın anlaşılmasında ve kelâm ilminin evriminde önemli bir etken olarak değerlendirilmektedir. Bu araştırma Nâşi el-Ekber\'in kelâm ilmindeki imâmet üzerine düşüncelerinin, İslâm düşünce tarihindeki mezhepleşme ve ekolleşme süreçlerinin daha iyi anlaşılmasına olanak tanıdığını tespit etmiştir. Nâşi\'nin eserleri, bu süreçlerin karmaşıklığını ve İslâm toplumunun dinamiklerini yansıtmakta, İslâm düşünce tarihindeki farklılaşmaların kökenlerine dair derinlemesine bir anlayış sunmaktadır. Bu çalışma, İslam düşünce tarihinde imâmet meselesinin mezhepçilik üzerindeki etkilerini ve teoloji biliminin gelişimini daha geniş bir perspektiften inceleyerek literatüre katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Keywords : Ehl i Beyt, Fırka, İmâmet, Kelâm, Siyaset