Muhammed b. Fütûh el-Humeydî (ö. 488/1095) ve Cezvetü’l-Müktebis Adlı Eserinde Râvi Değerlendirme Metodu

Authors : Hüsamettin Kaya

Pages : 539-569

Doi:10.17859/pauifd.1539027

View : 81 | Download : 77

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Râvilerin kimliklerini ve güvenirliklerini tespit etmeyi hedefleyen ricâl ilmi, H. 3. Asırdan itibaren cerh ve ta’dil’e dair eserlerin yazılmasıyla geniş kapsamlı bir edebiyata sahip olmuştur. Bu bağlamda telif edilen çalışmalardan biri de Endülüslü muhaddis Muhammed b. Fütûh el-Humeydî’nin Cezvetü’l-Muktebis adlı eseridir. Cezvetü’l-muktebis, H. 5. asır ve öncesine ait Endülüs ricâlini konu edinen önemli çalışmalardan bir tanesidir. Bu nedenle söz konusu eserin içeriğini ve Humeydî’nin bölgesel ricâl edebiyatındaki râvi değerlendirme metodunu tespit etmek önem arz etmektedir. Bu cihetle önce Humeydî’nin ilmi kişiliği ortaya çıkarılacak daha sonra bahsi geçen eserindeki cerh ve ta’dil metodu incelenecektir. Ayrıca benimsediği metot da diğer cerh ve ta’dil âlimlerin yöntemleriyle karşılaştırılacaktır. Bu mukayese ile Humeydî’nin râvi değerlendirmesinde özgün yaklaşımlara sahip olup olmadığının tespiti de hedeflenmektedir. Bu gaye ile yapılan araştırmamızda Humeydî’nin, gerek siyasi baskılardan kaçmak gerek rihle yapmak amacıyla geldiği Bağdat’a yerleştiği ve söz konusu eserini burada telif ettiği görülmüştür. Eserinde râvilerin kimliklerinin tespitini yapmakta, onları cerh ve ta’dile de tabi tutmaktadır. Yer yer ricâl âlimlerin görüşlerine başvuran Humeydî, özgün değerlendirmeler yapmaktan da geri durmadığı sonucuna varılmıştır.
Keywords : hadis, Humeydî, Cezvetü\'l-muktebis, Cerh ve ta\'dil, Râvi