21. Yüzyılda Ortadoğu’da Bölgesel Rekabet: Türkiye ve Mısır

Authors : Burak KUNTAY

Pages : 5-36

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Ortadoğu, on yıllar boyunca çeşitli çatışmalara ve güç kavgalarına sahne olmuştur. Son dönemde, bilhassa iki ülke, Türkiye ve Mısır bu çatışmalı ortamı liderlik kapasitesi ve iddiası açısından doldurmaktadır. Mısır geleneksel olarak bölgede lider olarak bilinmiş bir aktördür. Bununla birlikte, Türkiye özellikle son dönemde hem sert hem de yumuşak güç ile ilgili konularda hedefi olan, bölgesel bir aktör olarak yükselmiştir. Özellikle Adalet ve Kalkınma Partisi insert ignore into journalissuearticles values(AKP); dönemi, Ortadoğu’ya yönelik Türk dış politikasının bölgesel liderlik ekseninde yeniden oluşturulduğu bir dönem oldu. Bu çalışma Türkiye ile Mısır arasındaki liderlik mücadelesini ortak ve karşıt ekonomik ve ideolojik çıkarlar ekseninde inceleyecektir. Bu bağlamda ekonomik çıkarlar ülkelerin nominal ve bölgeye, komşularına ve rakiplerine oranla ekonomik büyüklükleri, bölge ülkeleriyle karşılıklı bağımlılıkları, kendi topraklarında ve bölgede geniş çaplı yatırımları destekleyebilecek ekonomik kapasiteleri ve askeri harcamaları olarak tanımlanmıştır. Öte yandan, ideolojik çıkarlar Ortadoğu’da gerçekleşen liderlik yarışının önemli bir parametresidir. İslami siyasi partilerin ortaya çıkmasıyla birlikte Türkiye 1970lerden itibaren yeni bir döneme girdi. Özellikle AKP döneminde bu ideolojik yaklaşım ve bunun bölge politikalarına yansıması bu iki ülkenin hem içişlerinde hem de dış işlerinde pek çok değişikliğe sebep oldu. Bu çalışma, sayılan bütün bu unsurların potansiyel etkilerini birleştirerek, halihazırdaki duruma ışık tutarak bölgedeki liderlik yarışına ilişkin siyasete yönelik ipuçları verecektir. Bu analiz, iki ülkenin yakın gelecekte bölgedeki liderlik rolü için daha girişken bir role bürüneceğine ilişkin temel varsayımı doğrulamak ve bölgesel çıkarlarının kısa vadede değilse bile orta-uzun vadede çakışabileceğini öne sürmeyi amaçlamaktadır.
Keywords : Orta Doğu, Türk Dış Politikası, Müslüman Kardeşliği