EN ESKİ KITA AFRİKA’DA YENİLİK VE DEĞİŞEN TOPLUM: AFRİKA HALKLARININ SOSYOLOJİSİ

Authors : Arif Akbaş

Pages : 32-68

View : 35 | Download : 35

Publication Date : 2024-08-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Afrika, yüzyıllarca büyük bir sömürge coğrafyası olmuştur. Dünyanın ikinci en büyük ve kalabalık kıtasıdır. Bu makalede en eski kıta olan Afrika’nın yenilik ve değişen toplum yapısı ile burada yaşayan halkların sosyolojisi yorumlayıcı bir yaklaşım çerçevesinde ele alınacaktır. Frantz Fanon, “Yeryüzünün Lanetlileri”nde “sömürgesizleştirme yolundaki ülkelere, yeni insan yaratma, oluşturma çağrısı Afrika ülkelerinin geleceği tarafından sakatlandığı” konusundan bahsetmektedir. Yine yazarın tespitince; “bir Afrikalı, eskinin sömürgesi bir Üçüncü Dünya insanı ‘Avrupa’ diye ekliyor, öyle delice ve pervasız bir ivme kazandı ki uçuruma doğru gidiyor, ondan uzak durmakla iyi yapmış oluruz.” Yine sosyolojik bir tesbit olarak Fanon; “Afrika’nın ve dünyanın bugünkü koşullarında, bağımsız ve yoksul olan bu halkları hızla ivme kazanan adımlar atarak toplumsal bilince erişmektedir,” diye belirtmektedir. Bu yeni koşullarda Amerikalılar uluslararası kapitalizmin patronu olma rolünü çok ciddiye alıyorlar. Avrupa ülkelerine sömürge ülkeleri bağımsızlaştırmalarının başta dostça bir tavırla öğütlüyorlar. İkinci aşamada “Afrika Afrikalılarındır” ilkesine önce saygılarını, sonra desteklerini göstermekte tereddüt etmezler. Ancak bu özgürleştirici gibi gözüken tanımlamalar olsa bile Afrika’da yine sömürgeleştirme politikaları alttan alta devam etmektedir. Afrika: Kuzey Afrika, Batı Afrika, Orta Afrika, Doğu Afrika ve Güney Afrika gibi siyasi tanımlamalara ait bölgelere ayrılmıştır. Afrika’da toplam 54 ülke bulunmaktadır. Bu ülkelerin her birinin coğrafyası ve sosyolojisi farklıdır. Afrika sosyolojisi doğu-batı karşılaştırmaları açısından da incelenebilir. Bu makale, Afrika’nın sosyal dokusunu oluşturan temel unsurları incelemekte ve geçmişten günümüze sosyal değişimlerin izini sürmektedir. Tarihsel sosyoloji metodolojisi, kıtadaki toplumsal yapıların kökenlerini anlamak için sosyolojik verilere dayanmaktadır. Bu bağlamda, makalede yer alan bulgular, Afrika’nın çeşitli bölgelerindeki kabile topluluklarının değişimini, yerleşik yaşam biçimlerine geçişlerini ve tarımın gelişimiyle birlikte ortaya çıkan toplumsal dönüşümleri detaylı bir şekilde ele almaktadır. Ayrıca, tarihsel sosyoloji metodunun sunduğu perspektif, Afrika’nın köle ticareti, sömürgecilik ve bağımsızlık mücadeleleri gibi önemli tarihsel olayların toplumsal yapı üzerindeki etkilerini de gözler önüne sermektedir. Bu şekilde, makale, Afrika’nın sosyolojik değişimini anlamak için geçmişten gelen derin bilgi birikimine dayanarak geniş bir bakış açısı sunmaktadır.
Keywords : Afrika sosyolojisi, Afrika tarihi, Sömürgeleştirme politikaları, Afrika\'nın değişen toplum yapısı, Sömürgecilik ve Bağımsızlık mücadeleleri, Sömürge sonrası Afrika