HEGEMONİK İDEOLOJİ DÖNÜŞÜRKEN: POPÜLER İDEOLOJİ OLARAK TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ VE KEMALİZM

Authors : Onur TÜRKÖLMEZ

Pages : 22-31

View : 21 | Download : 15

Publication Date : 2020-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarları boyunca en çok tartışılan kavramlardan biri de Türk milliyetçiliği olmuştur. Özellikle Kürt açılımı süreci ve öncesinde Türk milliyetçiliğine mesafeli bir tutum sergileyen iktidar partisi ve elitleri, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Milliyetçi Hareket Partisi ile devletin bekası temelli bir “cumhur ittifakı” kurmuştur. Her ne kadar çeşitli siyasi çevrelerde bu sürecin Türk milliyetçiliğine bir kaldıraç etkisi yaptığı tartışmalarına yol açmışsa da Türk milliyetçiliğinin daha İslamileşmesine sebep olduğu düşünülebilir. Nitekim bu ittifak giderek Adalet ve Kalkınma Partisi’nin ideolojisini İslami-milliyetçi bir tandansa oturtmuş ve bu ideolojiyi hegemonikleştirmiştir. Bu sürecin ardından Türk milliyetçiliğinin siyasi temsilciliği ikiye bölünmüş ve muhalif milliyetçilerin kurduğu İyi Parti, girdiği seçimlerde selefi kadar oy almayı başarabilmiştir. Bu siyasi göstergelerin yanı sıra özellikle 15 Temmuz darbe girişiminin ardından popüler kültürde ve toplumsal muhalefetin eylem pratiklerinde Türkçü-Atatürkçü karakter ön plana çıkmaktadır. Farklı toplumsal kesimler tarafından sergilenen, Türklüğün Orta Asya mitlerine yaslanan ve Atatürk’ü simgesel bir değer olarak yeniden ön plana çıkaran bu muhalefet pratiklerinin değerlendirilmesi, hegemonik ideolojinin dönüştüğü son yıllarda bir popüler ideoloji olarak Türk milliyetçiliğinin muhalefet olanaklarının soruşturulmasını gerekli kılmıştır. Bu muhalefetin ana dayanaklarından biri olarak Atatürk imgesi ve Kemalizm’in yeni yorumlarının da değerlendirmeye dahil edilmesi elzem görülmüştür. Bu yolla, resmi ideoloji kavramına ve onun 21. yüzyıldaki toplumsal yansımalarına ilişkin yeni açılımlar getirilmesinin mümkün olabileceği düşünülmektedir.
Keywords : Atatürk, Kemalizm, Türk Milliyetçiliği, Popüler İdeoloji, Hegemonik İdeoloji