Büchner’den Koltès’e Karşı-Kahraman: Woyzeck ve Roberto Zucco’ya Karşılaştırmalı Bir Bakış

Authors : Melike Saba AKIM

Pages : 165-188

Doi:10.26650/sdsl2022-1090268

View : 23 | Download : 11

Publication Date : 2022-06-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Georg Büchner’in 1836 tarihli yarım kalan oyunu Woyzeck, konusunu Johann Christian Woyzeck’in gerçek yaşam öyküsünden alır. Beraber yaşadığı kadını öldüren Leipzig’li Woyzeck’in davası Alman basınını uzunca bir süre meşgul etmiş, 18 ay süren dava sonucunda Woyzeck 1824 yılında halka açık bir biçimde başı kesilerek idam edilmiştir. Bernard-Marie Koltès’in 1988 tarihli son oyunu Roberto Zucco, konusunu İtalyan seri katil Roberto Succo’nun gerçek yaşam öyküsünden alır. Annesini bıçaklayarak, babasını boğarak öldüren Succo, 1980’li yıllarda İtalya ve Fransa’da seri cinayetler işlemiş; özellikle 1986 yılında Fransız basınını oldukça meşgul etmiş; 1988 yılında kendisini plastik bir poşetle boğarak intihar etmiştir. Çalışmada, yaklaşık 150 yıl arayla yazılan bu iki oyun, yapısal paralellikleri ve karşı-kahraman (anti-hero) olgusunun zamanın ruhuna bağlı olarak nasıl başkalaştığı gözetilerek incelenmiştir. Klasik tragedyalarda bulunması beklenen hamartia (trajik hata), anagnorisis (tanınma), peripeteia (baht dönüşü), pathos (tutku) gibi temel kavramlardan kalkarak, trajik kahraman ve karşı-kahraman prototipleri Woyzeck ve Roberto Zucco örnekleri üzerinden karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Bu doğrultuda, trajik kahraman figürünün karşı-kahraman olarak tersinlenirken eksiltilen ve/veya korunan nitelikleri tartışmaya açılmıştır. Çalışmanın bir yan izleği olarak, modernist dram özelinde, karşı-kahramanın karşı-karaktere ve nihayetinde oyun kişisine doğru evrimi üzerinde durulmuştur. Son olarak, karşı-kahraman pharmakos (günah keçisi) figürü ekseninde ele alınarak, klasik tragedya yasalarının söz konusu iki oyunda çalışıp çalışmadığı ve oyunların trajik niteliği soruşturulmuştur.
Keywords : Georg Büchner, Bernard Marie Koltès, Woyzeck, Roberto Zucco, Karşı kahraman