KİTĀBU EVSĀFI MESĀCİDİ`Ş-ŞERİFE’DEKİ MENTAL FİİLLER ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Serap EKŞİOĞLU, Fatma Nisa KARADAĞ

Pages : 94-109

View : 24 | Download : 13

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Mental fiiller, bireyin zihinsel süreçleri sonucunda, algılama, idrak ve duygu gibi aşamaların ardından, dile yansıyan eylemlerdir. Bu alanda yapılan çalışmalar çocukların zihinsel süreçlerinin sonucunda kullandıkları eylemlerin incelenmesine dayanmaktadır. Mental fiiller, önceleri insanların ruhsal durumları, duyguları ve psikolojileri ile ilgili olarak incelenmiştir. İnsanların zihinsel durumlarını ifade eden fiiller araştırılmış; bu fiillerin hangi yaş aralıklarında ne amaçla kullanıldıkları belirlenmiş, incelenen fiillerin metinlerde nasıl kullanıldıklarına değinilmemiştir. Bu fiiller, diğer fiillerin aksine somut bir anlam ifade etmezler, onlar çoğunlukla insanların iç dünyası ile ilgili soyut kavramları, eylemleri karşılarlar. Günümüze doğru mental fiiller ile ilgili çalışmalar artmış, farklı dil ve lehçelerde mental fiillerin varlığı ve metinlerdeki yansımaları araştırılmaya başlanmıştır. Türkçedeki mental fiillerin incelenmesi ise daha yeni tarihlidir ve bu alanda yapılan çalışmalar az sayıdadır. Bu çalışmada mental fiiller hakkında bilgi verilip Oğuz Türkçesinin Anadolu sahasında ilk örneklerini veren şairlerden sayılan Ahmed Fakîh’in Kitâbu Evsâfı Mesâcidi’ş-Şerîfe adlı eserindeki mental fiiller tespit edilerek incelenecektir. Kitâbu Evsâfı Mesâcidi’ş-Şerîfe, seyahatname niteliğinde bir eserdir. Arapça ve Farsça sözcüklerin yanında zengin bir Türkçe kelime hazinesine sahiptir. Şair, eserinde Hac ziyareti esnasında gördüğü kutsal mekânları anlatmış ve Hira Mağarası, Mescid-i Aksa gibi yerler hakkında da bilgiler vermiştir.
Keywords : Mental Fiil, Algı Fiilleri, İdrak Fiilleri, Ahmed Fakîh, Kitâbu Evsâfı Mesâcidiş Şerîfe