AHMET MİTHAT EFENDİ’NİN ÇİNGENE VE CERVANTES’İN ÇİNGENE KIZI (LA GİTANİLLA) ADLI ESERLERİNDE “ÇİNGENE” TİPİNİN TEMATİK GÖRÜNÜMLERİ ÜZERİNE

Authors : Dinçer Atay

Pages : 71-93

Doi:10.59250/raedergisi.1500325

View : 44 | Download : 55

Publication Date : 2024-06-29

Article Type : Review Paper

Abstract :Türk Edebiyatında hâce-i evvel olarak kabul gören Ahmet Mithat Efendi, romanlarında teknik kaygıdan ziyade eğlendirerek öğretme ilkesine sadık kalır. Varlığını yazma eylemi ile birleştiren Ahmet Mithat Efendi, dünya edebiyatının önde gelen isimlerine de kayıtsız kalmamıştır. Bununla birlikte eserlerinde etnik grupların varlığını da gündeme taşıyan Ahmet Mithat Efendi, bazı etnik gruplara dair müstakil eserler de ortaya koyar. Bunlardan biri olan Çingene isimli eseri, Letâif-i Rivâyât serisinin içinde yer alır. Topluma bilgi aktarımını hoşa gidecek hikâyeler ve sözlerle gerçekleştirme anlayışıyla teşkil edilen bu seri, Cervantes’in ünlü eseri Don Kişot’tan önce yazdığı las Novelas Ejemplares (Örnek Alınacak Romanlar/Hikâyeler) eseri ile ilişkilendirildiğinde yeni okuma imkânları kendini gösterecektir. Böylece ulusal edebî ürünlerle dünya edebiyatını teşkil eden eserleri bir bakışla algılamak mümkün olacaktır. Bu makalede Türk edebiyatında Romanları müstakil olarak konu edinen ilk metinlerinden Çingene romanında somutluk kazanan Roman algısı ve imajı ile yine dünya edebiyatında Romanları müstakil olarak işleyen Çingene Kızı novellasındaki Roman algısı ve imajı karşılaştırmalı olarak değerlendirilecektir. Bu değerlendirme yapılırken karşılaştırmalı edebiyat disiplininin sunduğu kuramsal çerçeveye sadık kalınacaktır.
Keywords : Ahmet Mithat, Cervantes, Çingene, Çingene Kızı Romanlar