Cüveynî`nin Tövbe Anlayışı

Authors : İbrahim BAYRAM

Pages : 100-121

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Eş‛ariyye mezhebinin önemli kelâmcılarından olan Cüveynî, diğer meselelerin yanı sıra tövbe konusunda da kendisinden sonra gelen kelâmcılara etki etmiştir. Bu manada onun görüşlerine sıklıkla atıf yapılmıştır. O, tövbenin mahiyeti, kabulü, zorunluluğu, tüm günahları kapsamayan tövbenin durumu, onun temelini teşkil eden pişmanlığın tecdidi, kâfirin imanının tövbeyle ilişkisi ve nedamet getirdiği günahı yeniden işleyen kişinin konumu gibi meselelere dair fikir beyan etmiştir. Mezkûr konuların bir kısmında Mu‛tezilî anlayışa, bir bölümünde ise Bâkıllânî gibi mezhebinin önemli simalarına muhalefet etmiştir. İlkine karşı bu muhalefetini sistemli bir şekilde ortaya koyarken, ikincisinde ise daha çok farklı düşündüğünü ifade ile yetinmiştir. Kendi yaklaşımını desteklemek için ağırlıklı olarak aklî kanıtlara başvurmuş, kimi zamansa naklî delillere dayanmıştır. Konunun bazı boyutları itibariyle ictihada açık olduğunu savunmuş, bu tip yerlerde ılımlı görüşler ortaya koymuştur. Buna bağlı olarak kimi Eş‛arî kelamcılar, müellifin fikirlerini benimsemiş, kimisi ise bunlara karşı çıkmışlardır. Değişmeyen gerçek ise onun konuyla ilgili görüşlerinin bir etki bırakması olmuştur.        
Keywords : Kelâm, Cüveynî, Tövbe, Günah, Eş‛ariyye, Mu‛tezile, Bâkıllânî