Hadis Literatüründe Uydurma Rivayetlerle İlgili Kavramlar

Authors : Mahmut YAZICI

Pages : 146-178

View : 21 | Download : 8

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hadis ilminin önemli konularından birisi Hz. Peygamber adına uydurulmuş rivayetlerdir. Hadis münekkitleri erken dönemlerden itibaren bu konuya dikkat çekmiş, sahih rivayetlerle zayıf ve uydurma rivayetleri ayırt etmeye çalışmış ve konuyla ilgili birçok eser kaleme almışlardır. İlk dönemlerde daha çok rical eserleri içerisinde ravi değerlendirmeleri çerçevesinde ele alınan uydurma rivayetler, hicrî beşinci asrın sonlarından itibaren konularına göre ya da alfabetik olarak müstakil eserlerde toplanmışlardır. Uydurma rivayetler daha çok “mevzû” terimiyle ifade edilseler de ilgili eserler incelendiğinde çok farklı terimlerin kullanıldığı da görülmektedir. Bu çalışmada erken dönem rical eserleriyle mevzû‘ât türü eserler taranarak uydurma hadis yerine kullanılan kavramlar, bu kavramların menşei ve onlara yüklenen anlamlar ve bu kavramların ilk kullanıldığı dönemler ile mevzû‘ât türü eserlerdeki kullanımları ele alınmıştır. Sonuç olarak uydurma rivayetleri ifade etmek için kullanılan “mevzû” kavramının dışında “ma‘mûl”, “müfterâ”, “bâtıl”, “kezib”, “masnû‘”, “lâ asle leh”, “lâ yesıhhu”, “muhtelak” gibi pekçok kavramın bu anlamda zikredildiği, bazı kavramların ise hem zayıf hem de uydurma rivayetler için kullanıldığı tespit edilmiştir.
Keywords : Hadis, Kavram, Mevzû`, uydurma hadis, mevzûât literatürü