Mütekellimîn Metodunun Kavramsal İç Bütünlüğü

Authors : Hasan Özket

Pages : 141-158

Doi:10.53336/rumeli.1331909

View : 113 | Download : 122

Publication Date : 2023-10-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma fıkıh usulü ilminde delilleri konu edinen ve tümdengelim özelliğini yansıtan mütekellimîn ekolünün temel eserleri çerçevesinde kavramsal iç bütünlüğünü incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda ekolün İslam kültür dünyasının ortak bilgi kodlarını taşıyan kurucu eserler değerlendirilmiştir. Ancak tümdengelim metodunun olguyu bir bütün olarak düşünmeye, tanımaya, bir başka deyimle soyut olarak kanıtlaması doğruyu arama sürecinde yer alan deney ve gözlem gibi olguları dışarıda tuttuğundan eleştirel düşünceye uzak düştüğü araştırmacılarca belirtilmektedir. Bu nedenle olsa gerek fıkıh usulü ilminde mütekellimîn ekolü eserlerinin başlangıçlarında yer alan bilgi teorisiyle alakalı konularda uzlaşı varlığı görünse de ele alma yöntemleri nedeniyle farklılıklar görülmektedir. Aslında tanım ve anlamlandırma sisteminde büyük ölçüde polemiklerin yer almasının ekolün ismini açıkladığı vurgulanmıştır. Bununla birlikte erken dönem usul eserlerinde lafız-mana ilişkisine nazari bakış ve tartışmalarla bazı terimlerin öne çıktığı bilinmektedir. Her ne kadar konusunun delil olduğu vurgulansa da eserlerde hüküm konularına delilden önce yer verildiği görülmektedir. Modern dönemde fıkıh usulü ilminin yenilenme görüşleri bu ekole mensup ilim insanlarına ait olması dikkat çekmektedir.
Keywords : Fıkıh Usûlü, Mütekellimîn, Kuran, Hadis, Delil, Hüküm