İMÂM-I RABBÂNÎ’NİN İCTİHAD VE TAKLİD DÜŞÜNCESİNE DAİR BİR İNCELEME

Authors : İskender Karayiğit

Pages : 36-54

View : 60 | Download : 55

Publication Date : 2024-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Müctehidin şerʻî delillerden hüküm çıkarmak için olanca gücünü sarfetmesi anlamına gelen ictihad ile bu hükmü kayıtsız şartsız benimsemek anlamını ifade eden taklid, usûl-i fıkhın en önemli konularından kabul edilmişlerdir. Bu sebepten olacak ki, usûl-i fıkıh eserlerinde ictihad ve taklide müstakil bölümler ayrılmış, bu bölümlerde ictihadın şartları, alanı, katʻîlik ve zannîliği, isabet ve hata boyutları detaylıca ele alınmıştır. Daha çok sûfî kim-liği ile tanınan İmâm-ı Rabbânî de başta Mektûbât adlı meşhur eseri olmak üzere diğer risâle tarzı eserlerinde ictihad konusuna geniş yer vermiştir. Bahsi geçen eserlerde ictihadla ilgili konuların hemen hemen hepsine temas eden İmâm-ı Rabbânî, ictihadın sadece İslâm hukukunu ilgilendiren yönleriyle yetinmemiş, ayrıca geçmiş şeriatlarden örneklendirmeler yaparak konuya geniş perspektif kazandırmıştır. Özellikle onun, İslâm tarihinde Kırtas Vakası diye bilinen; Hz. Peygamber’in ölüm hastalığında kağıt istemesine karşılık ashabın olumlu cevap vermemesi hadisesi ile Sıffin Savaşı’nı ictihadî zemine oturtması ashab üzerinden büyük bir töhmeti kaldırması bakımından önem-lidir. Çalışmamızda, İmâm-ı Rabbânî’nin ictihad ve taklide dair tasav-vurlarının okuyuculara farklı perspektif kazandırmasına katkıda bulunması amaçlanmaktadır.
Keywords : İctihad, Taklid, İsabet, Hata, Kırtas Olayı, Sıffin Savaşı