Hâmid-i bî-Nevâ el-Kırîmî’nin Vâridât-I İlâhiyye Adlı Risâlesi Üzerine Bazı Mülahazalar

Authors : Özlem Demir

Pages : 42-63

Doi:10.53336/rumeli.1535750

View : 50 | Download : 36

Publication Date : 2025-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Tasavvuf edebiyatının türlerinden biri sûfîlerin kalplerine doğan ilham ve feyzleri kaleme aldıkları vâridâttır. Bazı mutasavvıflar mükâşefe yoluyla elde edilen bilgileri gizlemeyi, bazıları da müridlerine aktarmayı tercih ettikleri için bu türde yazılan eserler net bir şekilde tespit edilememektedir. Hâmid-i bî-Nevâ el-Kırîmî’nin Vâridât-ı İlâhiyye adlı risâlesi bu türde yazılmıştır ve Tâhâ sûresinin 5. âyetinin tefsirini içermektedir. Eserin mukaddimesinde, risâlenin Hâmid Efendi’nin müridlerinin talep ve soruları üzerine kaleme aldığı bir vâridât olduğu belirtilmiştir. Müellifin Tefsîru âyet-i er-Rahmânu ‘ale’l-arşi’s-tevâ adlı bir diğer risâlesi de aynı içeriğe sahiptir ve bu eser işârî tefsir olarak nitelendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Hâmid Efendi’nin şimdiye kadar üzerinde herhangi bir çalışma yapılmamış olan Vâridât-ı İlâhiyye adlı eserini tanıtmak ve vâridât türünde yazılmış bir metni literatüre kazandırmaktır. Bu makalede Vâridât-ı İlâhiyye ana hatlarıyla tanıtılmaya çalışılmış, müellifin aynı içeriğe sahip olan iki risâlesi karşılaştırılarak benzerlik ve farklılıkları ortaya konulmuştur. Bu değerlendirmeler sonucunda bu iki eserin aynı metin olduğu ispatlanmaya çalışılmıştır.
Keywords : Tasavvuf, Vâridât, Hâmid-i bî-Nevâ el-Kırîmî, Vâridât-ı İlâhiyye, Tefsîru âyet-i er-Rahmânu ‘ale’l-arşi’s-tevâ.