Türkçe T- ~ K- denkliğinin Farsçadaki izleri

Authors : Cihangir Kızılözen

Pages : 33-54

Doi:10.29000/rumelide.540993

View : 17 | Download : 19

Publication Date : 2019-03-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Fars dilinde t - ile başlayan birkaç sözcük, anlam değişikliğine uğramadan Türkçede k - ile başlar. Yine Farsçada k - ile başlayan birkaç sözcüğün herhangi bir anlam değişikliğine uğramadan Türkçede t - ile başladığı görülür. Bilindiği üzere t ile k ünsüzlerinin ses değerleri birbirinden farklıdır. Bu incelemede Türkçe-Farsça sözcüklerde görülen söz başı t -/ k - sorunu ele alınmıştır. Söz başı t -/ k - denkliği Türkçenin kendi içinde saptanmış bir denkliktir. Ancak iki farklı dil ailesinden olan Türkçe ile Farsçada görülen söz başı t -/ k - denkliği daha önce ele alınmamıştır. Bu nedenle Türkçe ile Farsçada görülen söz konusu denkliği taşıyan sözcüklerin kökeni mercek altına alındı. İncelemede, Türkçe ile Farsçada t -/ k - denkliği bulunan kırık “kırık” / terek “çatlak”, / kabar “kabarmış yara” / tāvel “kabarmış yara”, kırış - “kırışmak” / terenc - “kırışmak” gibi sözcüklerin hangi dile ait olduğu sorununa açıklık getirilmek istenmiştir. Bu doğrultuda söz konusu sözcüklerin kökeni dil aileleri düzeyinde ele alındı. Öncelikle t - ve k - denkliği bulunan sözcüklerin eski Türkçe ile eski İranî dillerdeki kullanımı araştırıldı. Daha sonra çalışmaya dâhil edilen Farsça sözcüklerin Hint-Avrupa kökenli olup olmadığı mercek altına alındı. Son aşamada Altay dillerinden Moğol, Tunguz, Japon ve Kore dillerinde, üzerinde durduğumuz Türkçe sözcüklerin kökteşlerinin kullanılıp kullanılmadığı araştırıldı. Böylece karşılaştırmalı yöntemin kullanıldığı bu incelemede sözcüklerin kökeniyle ilgili sonuç çıkarmamızda Altay dil ailesiyle Hint-Avrupa dil ailesi belirleyici oldu. 
Keywords : Farsça Türkçe ilişkisi, Türkçe Farsça t, k denkliği, Türk Fars dil ilişkisi