Oğuz Kağan destanında Türklerin lider anlayışı üzerine bazı tespitler

Authors : Erkan Kalaycı

Pages : 198-214

Doi:10.29000/rumelide.541012

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2019-03-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Destanlar, içinde yaratıldıkları milletin dünyaya bakış açısını, sahip olduğu inanç ve değerlerini, sosyal yapısını büyük oranda ortaya koyar. Bütün bunlar o toplumun muhayyilesinde olgunlaştırdığı idealleştirilmiş tipler vasıtasıyla gözler önüne serilir. Atlı- göçebe yaşam tarzını benimseyerek bozkır medeniyetinin bir parçası olan Türkler de sözlü gelenek şiir sanatları içinde yarattıkları destanlardan biri olan Oğuz Kağan Destanında bu algılarını, ideallerini ve beklentilerini toplumun lideri olan Oğuz Kağan’ın kimliğiyle ortaya koymuşlardır. Biz de bu çalışmada Oğuz Kağan Destanı’ndan hareketle atlı-göçebe yaşam tarzının idealleştirilmiş kahramanı olan Oğuz Kağan’ın sosyal psikolojinin verilerinden de istifade etmek suretiyle sosyal statüsünü belirlemeye ve böylelikle atlı-göçebe bir toplumun ideal lider algısının özelliklerini ortaya koymaya çalışacağız. Çalışmamızda yararlanacağımız metinler R. Rahmeti ve W. Bang’ın birlikte yayınladıkları Uygur harfli Oğuz Kağan Destanı ve bazı noktalarda detaya inerek daha fazla ayrıntılı bilgi vermesi nedeniyle Z. Velidi Togan’ın yayınladığı Reşideddin Oğuznamesinin insert ignore into journalissuearticles values(Camiü’t-Tevarih); tercümesinde yer alan ve Oğuz Kağan destanının İslamiyet sonrasındaki versiyonu olan “Tarih-i Oğuzân ve Türkân” bölümü olacaktır. 
Keywords : Oğuz Kağan, destan, kahraman, sosyal statü