Selim İleri’nin Hepsi Alev romanında bilinç akışı tekniğine dayalı dil ve anlatım özellikleri

Authors : Hasene AYDIN

Pages : 106-122

Doi:10.29000/rumelide.648459

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2019-11-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bilinç akışı tekniği, edebiyatta modern anlatım yöntemlerinden biri olarak kabul edilir. Kahramanların iç dünyalarında olup bitenleri, düşünceleri, duyguları anlatmaya yarayan bu yöntemle kahraman öne çıkarılır. Okurla baş başa kalan kahraman, aklından geçenleri kendi ağzından aktarır. Türk edebiyatında bilinç akışı tekniğini kullanan yazarlardan biri de Selim İleri’dir ve bu çalışmanın konusu olan Hepsi Alev adlı romanında da bu yöntemden yararlanır. Araştırmalarda, bilinç akışı tekniği kullanılırken çoğu zaman dil bilgisi kurallarına uyulmadığı belirtilir. Ancak hangi kurallara uyulmadığı ya da nasıl bir anlatımın tercih edildiği ayrıntılarla ele alınmaz. Bir dil incelemesi olan bu çalışmada, Hepsi Alev romanı örnek alınarak bilinç akışı tekniğinden kaynaklanan kullanımların dil bilgisi kuralları çerçevesinde değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Roman, bu anlamda pek çok veri sunar. Zamanda geri gidişler, ana dönüşler, birbirinden anlamca kopuk cümlelerin art arda sıralanması, kesik cümlelerin fazlalığı, tutarlılık ilkesinden uzaklaşıldığını göstermektedir. Alışılmamış bağdaştırmalarla da sıra dışı kullanımlar yaratılmıştır. Eksiltili anlatımlarla cümle sayısının artırılması ve yüzey yapıdaki gereksiz tekrarlar, dilde en az çaba ilkesinin göz ardı edildiğinin göstergesidir. Kimi dil birimleri de bağdaşıklık kuralları gözetilmeden sıralanmıştır. Bunların dışında dil bilgisi açısından aykırılık göstermeyen bazı kullanımların da bilinç akışı tekniğine bağlı olarak tercih edildiği dikkati çeker. Kahraman, ara cümle ve ara sözlere, devrik yapılara, yorum ve çıkarım cümlelerine sıkça başvurur. Seçilen dil birimleri, kimi zaman gizli bir diyalog hissi uyandırmaktadır. Çalışma boyunca bu ve benzeri konular örneklendirilerek bilinç akışının dili ortaya konmaya çalışılmıştır.
Keywords : Selim İleri, Hepsi Alev, bilinç akışı, dil ve anlatım, cümle