Modern İran edebiyatından metinlerarasılık örneği: Hüzünlü Bahar

Authors : Esin EREN SOYSAL

Pages : 427-437

Doi:10.29000/rumelide.649268

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2019-11-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Her yazar, şair ve sanatçı, eserlerini ortaya çıkarırken birtakım etkileşimler içerisine girmektedir. Bu etkileşim bazen bir sözün bir şiirde, bir şiirin bir hikâyede ya da resimde yeniden hayat bulmasıyla devam etmektedir. Tüm dünya edebiyatlarında olduğu gibi İran edebiyatında da bu tarz etkileşimleri görmek mümkündür. Zaman zaman geçmişe yönelmeler ve herhangi bir yazar veya şairden etkilenmeler yaşanmaktadır. Hatta bazı yazar ve şairlerin geçmişe sıkı sıkıya bağlı kaldıkları ve bu etkiyle eserlerini ürettikleri görülmektedir. Bu tür eserler ilk olarak Julia Kristeva tarafından öne sürülen iki veya daha fazla metin arasında oluşturulan bir tür söylem analizi şeklinde adlandırılan “metinlerarasılık” kuramıyla değerlendirilmektedir. Böylece metinler belirli bir doğrultuda incelenmekte ve ayrıca okur faktörü ön planda tutulmaktadır. Bu çalışmada da klasik İran edebiyatında önemli bir yeri olan Hâfız Şirâzî’nin modern İran şairlerinden neoklasik şair Huşeng İbtihâc’ın şiirlerinden “Hüzünlü bahar” adlı gazelindeki etkileri “metinlerarasılık” kuramı çerçevesinde değerlendirilecektir. İbtihâc, klasik dönemde kendinden bir simge aramaktadır. O simgeyle şairlikte kendi duygularını beyan etmeyi istemektedir. Dolayısıyla her ne kadar modern bir şair olsa da özellikle Hâfız’a duyduğu fazla ilgiden dolayı Hâfız’ın şiirini detaylıca incelemiştir; bu inceleme sonucunda Hâfız’ın anlatım tarzı ve dili, İbtihâc’ın dil ve düşüncesinde çok tesirli olmuştur. Klasik İran edebiyatına bilhassa Hâfız’ın gazellerine nasıl bağlı kaldığı “Hüzünlü Bahar” adlı gazelinden elde edilen bulgularla belirtilecektir. 
Keywords : Metinlerarasılık, modern İran şiiri, Hâfız Şirazi, Huşeng İbtihâc, gazel