Muhteva olarak şehrengiz niteliği taşıyan üç manzume: “der vasf-ı Yenişehr-i Fenâr” (Yenişehirli Avnî), “şehr-i Edirne’nün evsâfıdur” (Edirneli Örfî Mahmud ağa), “şehr-i Bitlis redifli şiir” (Müştak Baba)

Authors : Maşallah KIZILTAŞ

Pages : 413-442

Doi:10.29000/rumelide.752418

View : 17 | Download : 15

Publication Date : 2020-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Şehrengizler bir yerleşim yerinin güzelliklerini anlatan eserlerdir. Bu eserler umumiyetle mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır. Az da olsa başka nazım şekilleriyle yazılan şehrengizler de mevcuttur. Şehrengizler genel olarak münacat bölümüyle başlar, sebeb-i telif ve asıl konunun işlendiği bölüm ile devam eder, hatime bölümüyle sona erer. Bu çalışmada muhteva olarak şehrengiz özellikleri gösteren Yenişehirli Avnî, Örfî Mahmud Ağa ve Müştak Baba’nın şiirleri incelenmiştir. Bu üç şiir de şairlerin divanlarında yer almaktadır. Şiir incelemelerinden önce ilgili şehirlerin bilgileri de verilmiştir. Yenişehirli Avnî’nin şiiri mesnevi nazım şekliyle yazılmış, toplamda 57 beyittir. Örfî Mahmud Ağa’nın şiiri kaside nazım şekliyle kaleme alınmış olup 16 beyittir. Müştak Baba’nın şiiri ise gazel nazım şekliyle yazılmış, toplamda 10 beyittir. Müştak Baba’nın bu şiiri dışında Bitlis övgüsü yaptığı başka bir şiiri de vardır. Bu şiir de gazel nazım şekliyle yazılmıştır, 5 beyittir ve şairin Divan’ında yer almaktadır. Üç şair de şiirlerinde ilgili şehirlerin doğal güzelliklerinin yanında coğrafi unsurlar ve şehrin öne çıkan bazı mahallerini de anlatmış ve şehirlerin güzellerini methetmeyi ihmal etmemiştir. Yenişehirli Avnî Yenişehir’deki bazı kişileri isimleriyle zikretmiştir.
Keywords : Şehrengiz, Yenişehirli Avnî, Örfî Mahmud Ağa, Müştak Baba, Yenişehir, Edirne, Bitlis