Ömer Seyfettin’in ‘Velinimet’ adlı eserinin göstergebilimsel analizi

Authors : Başak ÖZKER

Pages : 163-173

Doi:10.29000/rumelide.814135

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2020-11-21

Article Type : Research Paper

Abstract :İletişim amaçlı olan ve toplumsal özelliğe sahip göstergeler, siyasetten reklamcılığa, sinemadan edebiyata tüm alanlarda mevcut olduğundan göstergebilim de yaşamın her alanını kapsamına dahil eden bir bilim dalıdır. Göstergelerin yoğun şekilde yer aldığı alanların başında anlam ileten her türden iletişim olanaklarının sıklıkla kullanıldığı edebiyat gelir. Farklı iletişim olanaklarının kullanıldığı edebî eserlerdeki derin anlamların ortaya konulması için anlam üreten göstergelerin kendilerine uygun bir göstergebilimsel kapsamda incelenmesi gerekir. Edebî eserlerin göstergebilimsel çözümleme yönteminin gelişmesi sürecinde etkin olan isimlerden biri Fransız göstergebilimci Algirdas Julien Greimas’tır. Anlamın karşıtlıklardan oluştuğu ve karşıtlıklar içinde var olduğu görüşünden hareket eden Greimas, metnin anlamına giden yolun, metnin yüzeysel düzeyinden derin düzeyine doğru izlenen yolla mümkün olabileceğini söyler. Dolayısıyla edebî metinlerin anlamlarını ortaya koymayı amaçlayan çalışmalarda göstergebilimsel analiz yönteminin faydalı olacağı düşünülür. Türk edebiyatının önde gelen hikâye yazarlarından biri ve Türk kısa hikâyeciliğinin kurucu ismi olan Ömer Seyfettin’in ‘Velinimet’ adlı öyküsünü göstergebilim kuramının metin çözümleme araçlarını kullanarak incelemeyi amaçlayan bu çalışmada hikâyenin derin yapısında yer alan anlam ilişkileri gösterilmeye çalışılmıştır. Yapılan göstergebilimsel analiz sonucunda ‘Velinimet’ hikâyesi söylemsel düzey, anlatısal düzey ve mantıksal-anlamsal düzey insert ignore into journalissuearticles values(temel yapı); olmak üzere üç düzeyde incelenerek yüzey yapıdan derin yapıya doğru anlam bütünlüğü açıklanmış ve göstergebilim çözümleme yönteminin bir metnin anlam yapısını ortaya koymada faydalı olduğu gösterilmiştir.
Keywords : Göstergebilim, Greimas, Ömer Seyfettin, Velinimet