Yekta Kopan’ın “Aşk Mutfağından Yalnızlık Tarifleri” adlı öykü kitabı üzerine sözlüksel alan kuramı temelinde bir inceleme

Authors : Ceren SELVİ

Pages : 234-247

Doi:10.29000/rumelide.824558

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2020-11-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Sözlüksel alan kavramı, bir kavram etrafında bir araya gelen ve bireylerin zihninde aynı imgenin canlanmasını sağlayan yapısal düzendir. Sözlüksel alanın tespiti için tek bir metne veya tek bir yazara/şâire odaklanmak gerekir. Bir metin içerisinde yer alan çeşitli kavramlar/motifler bir araya gelerek o metnin sahip olduğu sözlüksel alanı karşılarlar. Sözlüksel alan terimi, aynı metin içerisinde sabit kalmak şartı ile, metin çözümlemesinde çok önemli bir yere sahiptir. Bir metnin sözlüksel alanı, birçok imgenin kaynağı olabilir ve metin içerisinde yer alan motifler bir anlam alanı etrafında toplanarak metnin sözlüksel alanının tespitini kolaylaştırır.Dilde yer alan sözcükler yapısal dilbilimden itibaren gösterge olarak anılmıştır. Bu göstergeler bir araya gelerek dilin dizgesini/yapısını oluştururlar. Bir gösterge tek başına bir anlam ifade etmezken diğer göstergeler ile bir araya geldiği zaman bir anlam alanı oluştururlar. Bu oluşan anlam alanına bağlam adı verilmektedir. Sözlüksel alan ile metnin sahip olduğu bu bağlamlar ortaya çıkarılmaktadır. Bir metin içerisinde sözlüksel alan oluşturan terimlerin tespiti; metin oluşturan yazarın imge dünyasını ortaya koyması bakımından oldukça önemlidir. Bu çalışmada da sözlüksel alan hakkında yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilecek ve Yekta Kopan`ın “Aşk Mutfağından Yalnızlık Tarifleri” adlı öykü kitabı içerisinde yer alan Aşk Mutfağından Yalnızlık Tarifleri, Düş Eş, Rakı, Su ve Buz, Maskeli Süvari, Oyun Evi, Elma Ağacındaki Cadı, Çıkış Noktası, Mevsim Normalleri, Köprüden Görünüş ve Yayınlanmamış Bir Söyleşi adlı öyküler üzerinde sözlüksel alan sınıflandırması yapılacaktır. Her bir öykünün temel çıkış noktasını oluşturan motifler tespit edilecek, bu motiflerin oluşturduğu sözlüksel alan kavramı açıklanacak ve kısaca öykünün teması ele alınacaktır. Yapılan bu çözümleme ile yazarın dünyaya bakış açısı, imge dünyası ve okuyucuya iletmek istediği mesajlar dilbilim alanının bakış açısı ile ortaya konmaya çalışılacaktır.
Keywords : Dilbilim, sözlüksel alan, aağlam, Yekta Kopan