Türkiye Türkçesi bölge ağızlarındaki atasözlerinde arkaik ögeler

Authors : Murat ALTUĞ

Pages : 216-231

Doi:10.29000/rumelide.890429

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2021-03-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Atasözleri, bağlı oldukları toplumların maddî ve manevî kültür ögelerini yansıtan, ortak ve millî şuura dayanan ürünlerdir. Bir milletin yaşam tarzını, değer yargılarını, hayata bakış açısını, örfünü, âdetini ve geleneğini atasözlerinde bulmak mümkündür. Türk dili, asırlar öncesine dayanan ve zengin bir geçmişe sahip olan edebiyat dili yanında, zengin bir sözlü geleneğe de sahiptir. Atasözleri, bu sözlü gelenekte zengin ve özlü içeriğiyle önemli bir yer tutmaktadır. Standart yazı dili dışında kalan Türkiye Türkçesi ağızları, atasözleri açısından oldukça dikkat çekicidir. Türk Dil Kurumu insert ignore into journalissuearticles values(TDK); tarafından yayınlanan Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler adlı kitap, halk arasında kullanılan atasözlerinin derlenip bir araya getirildiği önemli çalışmalardan biridir. Bölge ağızlarındaki atasözlerinde bulunan arkaik ögeleri tespit etmeyi amaçlayan bu çalışmada TDK’nin web sitesindeki Güncel Türkçe Sözlük’te bulunmayan veya söz konusu sözlükte “halk ağzında” ya da “eskimiş” açıklamasıyla kayıtlı olan ve sıklık sözlüklerine göre standart yazı dilinde seyrek kullanılan ögeler tanıklarıyla listelenmiş, bu ögelerin tarihî lehçelerdeki durumuna bakılmış, yer yer etimolojilerine değinilmiştir.
Keywords : Atasözü, arkaik, bölge ağızları, Türkiye Türkçesi