Şeyh Galip’in ‘düştü’ redifli gazelinin ontolojik analiz yöntemiyle incelenmesi

Authors : Ahmet AKGÜL

Pages : 540-555

Doi:10.29000/rumelide.895967

View : 24 | Download : 9

Publication Date : 2021-03-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Türk edebiyatı manzumelerini anlamaya yönelik çalışmalara, son zamanlarda geleneksel şerhin yanında yabancı sanat kuramları eklenmiştir. Bu modern estetik kuramlarından biri de ontolojik sanat anlayışıdır. Çağdaş sanat felsefelerinden biri olan sanat ontolojisinin Türk edebiyatında sistemleşmesi İsmail Tunalı insert ignore into journalissuearticles values(1922-2015); sayesinde olmuştur. Tunalı’nın Sanat Ontolojisi adlı eseri sonrasında ontolojik analiz yöntemlerinin edebî eserlere uygulanması bazı akademik çevrelerde kabul görmüş ve kuram birçok akademisyen ve araştırmacı tarafından referans alınmıştır. Klasik Türk edebiyatı literatürüne bakıldığında Dursun Ali Tökel ve Yavuz Bayram’ın gazel çözümlemelerinde bu yöntemden faydalandıkları ve yöntemin yaygınlaşması için öncülük ettikleri görülmektedir. Bilhassa Yavuz Bayram’ın Tunalı’nın eserinden yola çıkarak geliştirdiği tabloda yer alan yöntem ve aşamalar kendisinden sonraki ontolojik analiz çalışmalarında örnek alınmıştır. Bu makalede, Sebkihindi insert ignore into journalissuearticles values(Hint üslubu); akımının son büyük temsilcilerinden biri olarak kabul edilen Şeyh Galip’in insert ignore into journalissuearticles values(ö. 1799); ‘düştü’ redifli gazeli ontolojik analiz metoduyla incelenmiştir. Yöntem olarak kuramın bugüne kadar klasik Türk edebiyatı manzumelerine uygulanmasında kullanılan örneklerinin dışına çıkılmamış, Yavuz Bayram’ın İsmail Tunalı’dan referansla hazırladığı tablodan istifade edilmiştir. Gazelin literatürdeki çalışmalarda, klasik şerh ve yapısalcılık metotlarıyla incelendiği görülmüştür. Bu makaleyle de ontik bütünlüğü analiz edilmiştir. Ontolojik analiz metodu ile manzumenin ses ve anlam katmanları ele alınmış somut ve soyut anlam düzeyi ile tasavvufî düzeyi ortaya konmuştur. Gazelde şairin ruh hâlinden ve hayatından akisler bulunup bulunmadığı da yine bu katmanlar vasıtasıyla sorgulanmıştır.
Keywords : Klasik Türk Edebiyatı, Ontoloji, Sanat Ontolojisi, Sebkihindi