Adlî Dîvân’ında çözümlü muammalar

Authors : Fatih BAŞPINAR

Pages : 587-607

Doi:10.29000/rumelide.895979

View : 18 | Download : 13

Publication Date : 2021-03-21

Article Type : Research Paper

Abstract :18. yy. klasik Türk edebiyatı şairlerinden Adlî’nin bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Türkiye kütüphanelerinde bulunan iki nüshasına göre Dîvân’da 29 kaside, 414 gazel, 19 kıta, 170 rubai, 74 tarih manzumesi, 128 muamma ve 57 beyit yer almaktadır. Bunlardan 128 muammanın 11’i yalnızca Z nüshasında, 58’i yalnızca İ nüshasında bulunurken 59’u da her iki nüshada ortaktır. İ nüshasında yer alan kimi muammalar, çözümleriyle birlikte kaydedilmesi bakımından dikkat çekmektedir. Bazen kimi muammalarda çözüm için dikkate alınması gereken kelimelerin üzeri çizilmekle yetinilmiştir. Bazen bunlara ilave olarak belirtilen kelimelerden elde edilecek harf veya heceler altlarına yazılmış, muamma işlemlerini gösteren harf değişiklikleri kaydedilmiş, harf ve kelimelerin ebced hesabında karşılık geldiği sayılar yazılmıştır. Çalışmamızda bu notlara dayanarak muammaların çözümleri gösterilmiştir. Çözümleri belirtilmeyen muammalardan bazıları da çözülmüş ve öteki muammalarla birlikte ele alınmıştır. Bu çalışmada ele alınan muammalarda gizlenen isimler tekrar sayılarıyla birlikte ‘Abdullâh insert ignore into journalissuearticles values(2 tane);, ‘Abdülfettâh, Adlî insert ignore into journalissuearticles values(2 tane);, Ayaz, Bâbil, Bekr insert ignore into journalissuearticles values(2 tane);, Budağ, Câmî insert ignore into journalissuearticles values(2 tane);, Celâl, Cemâl, Fethî, Fettâh, Halîl, Hasan, Hüsâm, ‘İffetî insert ignore into journalissuearticles values(2 tane);, İlyâs, ‘İmâd, İmâm, İsmâ‘îl insert ignore into journalissuearticles values(3 tane);, Kalender, Kemâl, Muhammed insert ignore into journalissuearticles values(3 tane);, Mustafâ insert ignore into journalissuearticles values(2 tane);, Mürîd, Na‘îmâ, Nazmî, Nedîm, Râyic, Receb insert ignore into journalissuearticles values(4 tane);, Rüstem, Rüşdî, Sâlih, Sırrî, Sinân, Şücâ‘insert ignore into journalissuearticles values(2 tane);, Tecellî, Verd, Yûsuf insert ignore into journalissuearticles values(2 tane);, Zekî isimleridir.
Keywords : 18 yy Klasik Türk şiiri, Mehmed Adlî, Dîvân, muamma, muamma çözümleri