Tuvacada çokluk anlamı veren sözcükler ile bu sözcüklerin kullanım özellikleri

Authors : Fatoş KARADAĞ TOPRAK

Pages : 187-198

Doi:10.29000/rumelide.948320

View : 21 | Download : 14

Publication Date : 2021-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Çokluk yapıları dünya dillerinde olduğu gibi Türk dilinde de önemli bir yere sahiptir. Dilde nesneleri ya da kavramları sınıflama yollarından bir tanesi de çokluk kategorisidir. Türk dilinde çokluk; anlam bakımından çokluk içeren sözler, çokluk ekleri ve yalın halde ya da bazı hal ekleri kullanarak isimleri tekrarlama yani çokluk bildiren zarflarla, sayı sözcükleriyle yapılabilir. Çoğunlukla sayı kategorisi altında değerlendirilen çokluk, aslında sayılabilirlik kadar belirsizliği de bünyesinde barındırmaktadır. Bu yönüyle sıfatlarla, zamirlerle ya da zarflarla belirsiz çokluk yapmak mümkündür. Bu çalışmada da çokluk bildiren sıfat, zamir ya da zarflar yoluyla çokluk anlamının sağlanmasına değinilmiştir. Leksik olarak çokluk anlamını taşıyan sözcüklerin sentaktik olarak kullanım özellikleri üzerinde durulmuştur. Güney Sibirya Bölgesi’nde konuşulan Türk dillerinden birisi olan Tuvacadaki çokluk yapıları çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Tuvaca gramerlerde zamir olarak değerlendirilen sözcüklerin cümlede çokluk anlamını sağlamak için zarf, sıfat ya da yine zamir olarak kullanımına dair örnekler sunulmuştur. Bu bağlamda çokluk anlamı taşıyan sözlerin sentaktik işlevlerine açıklanmış ayrıca bu işlevler Tuvaca metinlerden seçilen cümleler ile örneklendirilmiştir. Bu sözcüklerle ilgili olarak sınırlı bir biçimde etimolojik bilgiler de verilmiştir. Böylelikle Türk dilinin arkaik unsurlarını iyi koruyan kollarından birisi olan Tuvacanın bir kısım sözlerle sentaktik olarak belirsiz çokluk yapısını nasıl sağladığı ortaya konmaya çalışılmıştır.
Keywords : Tuvaca, çokluk yapıları, sentaktik çokluk