Çeviri göstergebilimi bağlamında bir özde çeviri örneği: The Clown and His Daughter

Authors : Sündüz ÖZTÜRK KASAR, Halise GÜLMÜŞ SIRKINTI

Pages : 1042-1057

Doi:10.29000/rumelide.949995

View : 15 | Download : 13

Publication Date : 2021-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk edebiyatının önde gelen isimlerinden Halide Edib Adıvar, 1935 yılında İngiltere’de gönüllü sürgünde olduğu yıllarda The Clown and His Daughter başlıklı eserini İngilizce olarak kaleme alır. Söz konusu eser, Osmanlı Devleti’nin çöküş yıllarını hafız bir kızın başından geçen olaylar üzerinden anlatmakta; dolayısıyla dönemin yaşantısına, toplumsal yapısına, gelenek ve göreneklerine, kısacası Osmanlı ve Türk kültürüne yönelik göstergelerden oluşmaktadır. Oluşturulduğu dil bağlamı yani İngiliz dili, yansıttığı dil ve kültür bağlamından, Türk dili ve kültüründen farklı olan The Clown and His Daughter, İngiliz yazın dizgesinde her ne kadar özgün eser olarak yayımlanmış olsa da Osmanlı ve Türk kültürüne ait, İngilizlere uzak olan göstergeler İngilizceye aktarılırken zihinsel bir çeviri sürecinden geçirildikleri varsayılmaktadır. Bu yaklaşımla, bu çalışmada The Clown and His Daughter bir çeviri ürün olarak ele alınmakta ve Sündüz Öztürk Kasar`ın ortaya koyduğu “özde çeviri” kavramı odağında incelenmektedir. Bir özde çevirmen olarak Adıvar`ın zihinsel çeviri izleri, betimleyici bir yaklaşımla çeviri ürün üzerinde aranmaktadır. Eserin Türkçe çevirisi de aynı yıl Adıvar`ın kaleminden çıkmış ve Sinekli Bakkal başlığı ile önce tefrika, daha sonra kitap olarak yayımlanmıştır. Çalışmamızda, “özde çeviri” olarak ele alınan The Clown and His Daughter, “öz çeviri” ve Öztürk Kasar’ın önerdiği “aslına çeviri” kavramları doğrultusunda ele alınan Sinekli Bakkal ile karşılaştırmalı olarak okunarak Adıvar`ın kendi kültürüne dair göstergeleri öteki konumundaki İngiliz okura nasıl aktardığı, bu göstergeleri metin aslına dönerken nasıl şekillendirdiği ve farklı çeviri türlerinin ve farklı okur kitlelerinin Adıvar`ı nasıl yönlendirdiği betimleyici bir yaklaşımla irdelenmektedir.
Keywords : Edebiyat çevirisi, özde çeviri, aslına çeviri, çeviri göstergebilimi, The Clown and His Daughter