Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi romanını kronotop kavramı çerçevesinde okuma

Authors : Hatice YILDIZ

Pages : 114-136

Doi:10.29000/rumelide.983502

View : 25 | Download : 9

Publication Date : 2021-08-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Kurmaca metnin temel unsurlarından olan zaman ve mekân edebiyat araştırmacıları için ilgi çekici başlıklardır. Ayrı ayrı incelemelere konu olan bu iki kurmaca unsuruna farklı bir bakış açısı geliştiren Mikhail Bakhtin ise mekân ve zamanın birbiriyle ilişkili olduğu düşüncesinden hareket ederek “kronotop” insert ignore into journalissuearticles values(zaman-mekân); kavramını kullanır. Einstein’ın “Görelilik Teorisi”nden hareketle ortaya çıkan “kronotop” kavramı Yunanca “kronos” insert ignore into journalissuearticles values(zaman); ve “topos” insert ignore into journalissuearticles values(yer); kelimelerinin birleşiminden meydana gelir. Bakhtin ise bu kavramı kurmaca metinde zaman ve mekânın birlikteliğini belirtmek için kullanır. Onun tespit ettiği ev, yol, şato gibi kronotoplar bir romanın temel dinamiklerini oluşturur ve soyut bir kavram olan zamanın mekân aracılığıyla somutlaştırılmasını sağlar. Buradan hareketle bu çalışmada son dönem Türk romancılığının önde gelen isimlerinden olan Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi isimli romanı Bakhtin’in “kronotop” kavramı çerçevesinde incelenecektir. Söz konusu roman bir aşk teması etrafında bireylerin ve toplumun yaşadığı değişimi ve dönüşümü ele alır. Arka planında İstanbul’un yer aldığı bu aşk hikâyesinde mekân ve zaman ilişkisinin çarpıcı bir şekilde kurgulandığı görülür. Bu bakımdan romanın da ismi olan “Masumiyet Müzesi” başta olmak üzere metinde sunulan zaman ve mekân unsurlarının olay örgüsünün merkezinde yer aldığı anlaşılır. Roman kişilerinin düşünce ve duygu dünyasını yansıtan, hayatlarını değiştiren, birbirleriyle ilişkilerini belirleyen ve benliklerini yeniden kurgulamalarını sağlayan ev, yol, kapı, eşik, salon gibi kronotoplar metnin anlamına derinlik katar.
Keywords : Modern Türk edebiyatı, Mikhail Bahtin, kronotop, Orhan Pamuk, Masumiyet Müzesi