Karanlık bir ruhun ıstırabı: Halit Asım ve şiiri üzerine bir inceleme

Authors : Mustafa KARADENİZ

Pages : 631-646

Doi:10.29000/rumelide.995389

View : 20 | Download : 8

Publication Date : 2021-09-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinin gölgede kalmış şairlerinden biri olan Halit Asım’ın yaşamını ve şiirini hastalık, ölüm korkusu ve melankoli kavramları ışığında incelemeyi amaçlamaktadır. Bu inceleme yoluyla Asım’ın hayatıyla şiirleri arasındaki paralelliğin düzeyi serimlenir. 1918 yılında Burdur’da doğan şair, kronik kalp hastalığı sebebiyle henüz yirmi üç yaşındayken hayatını kaybeder. Ömür adıyla kitaplaştırılan şiir ve mektupları, şairin hastalığının ve melankolik mizacının güdümündedir. Sekiz yaşındayken yakalandığı kalp hastalığı, Asım’ın ölüm kavramıyla yaşamının çok erken bir evresinde tanışmasına sebep olur. Hastalığı ve bundan ileri gelen ölüm korkusu, onun hayatını ve şiirlerini şekillendiren başlıca etken olur. Bu korku, kimi şiirlerde yoğunlaşarak vehme dönüşür. Hüzün, korku ve vehim duygularının süreğen karakteri, Asım’ın şiirlerini melankoli kavramı ışığında okumaya imkân verir. Ancak melankolik durumun Asım’da iki farklı evreye ve karaktere sahip olduğu dikkat çeker. İlk evre, şairin kötümser ruh hâlini anlamlandırmaya çalışması şeklinde belirir. İlk evrenin bir “kayıp nesne” ekseninde şekillenmesi, melankoli olgusunun doğasıyla paralellik gösterir. İkinci evre ise ölüm düşüncesi etrafında gelişen duygu ve düşüncelere odaklanır. Dolayısıyla Asım’ın yaşadığı melankolik durum, mizacından ve ölüm düşüncesinden beslenir. Bu çerçevede, yaşamını kuşatan melankoliyle başa çıkmak için Asım’ın birtakım telafi arayışlarına girdiği söylenebilir. Mektuplarında ve şiirlerinde başka diyarlara özlem duyma, kaçma isteği, karşı cinsle münasebetler ve istikrarlı dostluk ilişkileri bu telafi çabasını yansıtan başlıca durumlar olarak öne çıkar. Kaynağını yaşamından alan şiirlerinin içerdiği kasvet ve yoğun imgesellik, Halit Asım’ı Türk şiirinin özgün ve sıra dışı şairlerinden biri olarak değerlendirmeye imkân verir.
Keywords : Halit Asım, Ömür, hastalık, ölüm, melankoli