Yaşar Kemal’in öykülerinde değerler

Authors : Menekşe YAVUZ

Pages : 439-451

Doi:10.29000/rumelide.1036566

View : 21 | Download : 7

Publication Date : 2021-12-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Yaşadığımız toplumla şekillenen insanî değerler, sosyo-kültürel aitlik açısından bir toplumu ayakta tutan en önemli yapı taşıdır. Toplumsal değerler olarak ele alınan; saygı, sevgi, anlayış, hürriyet, hak, hakkaniyet, eşitlik, yardımlaşma, dayanışma, dürüstlük, çalışkanlık, şefkat, merhamet, dayanışma kavramları aynı zamanda önemli birer kültürel miras niteliği taşır ve yeni nesillere ulaştırılması gereken önemli ahlâki ve toplumsal değerler arasında sayılır. Değerlerin nesilden nesile aktarılmasında edebiyat önemli bir rol üstlenir. Yaşar Kemal, eserlerinde çocukluğunda yaşamını sürdürdüğü çevrede maruz kaldığı birçok olayın şahitliği ile insanî ve toplumsal değerler adına birçok konu işlemiştir. Değerlerin toplumsal rolünün incelendiği bu çalışmada; Yaşar Kemal öykülerinde, adalet, hakkaniyet, barış, eşitlik, hürriyet, demokrasi, toplumsal refah ve insan haklarına dair değerlerle öykülerini harmanlamıştır. Hayat verdiği iyi ve kötü karakterlerle vicdan muhakemesinin yapılmasına ve insanî değerlerin okuyuculara aktarılmasına imkân verdiği tespit edilmiştir. Bu kapsamda eserleri incelendiğinde Yaşar Kemal’in kaleme aldığı karakterlerin, insan sevgisi ve değerleri üzerinde şekillendiğini söylemek mümkündür. İyi ve kötü karakterlere dikkat çektiği öykülerinde Yaşar Kemal, bu iki karakteri çoğu kez karşı karşıya getirerek insanî değerlerin dayandığı kaynakları, doğru ve yanlışı okuyucuyla buluşturur, hayatlarını şekillendirmelerinde yol gösterici bir rol üstlenir. Öykülerinde ayrıca Anadolu insanının yoksullukla, olumsuz çevre koşullarıyla nasıl mücadele verdiğini anlatırken Çehov öykücülüğünü andırır. Anlatılarında içten samimi bir ‘ben’ vardır. İnsanların kendilerini kaptırdıkları düzenin acımasızlığını, bu düzende devletin yapamadıklarını yahut eksik yaptıklarını, derin bir anlamsal keskinlik ve yergi ile Anadolu insanını anlatır.
Keywords : Yaşar Kemal, edebiyat, toplumsal değerler, öykü