Sınıf çatışması bağlamında August Strindberg’in Matmazel Julie ve Vasıf Öngören’in Zengin Mutfağı oyunlarının değerlendirilmesi

Authors : Selda UYGUR GÜRBÜZ

Pages : 449-464

Doi:10.29000/rumelide.1073959

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2022-02-21

Article Type : Research Paper

Abstract :XIX. yüzyılda belirgin şekilde etkisini gösteren sanayi devrimi, özellikle Avrupa’da toplum yapısında gerçekleşen değişiklikler kölelik, kast ve mülk sahipleri tabakalarından farklı olarak sınıf kavramının ortaya çıkmasına neden olur. Toplumun sınıflara ayrılması beraberinde sınıf çatışmasını da getirir. En genel anlamıyla burjuva ve proleterya sınıfları arasında gerçekleşen çatışma beraberinde maddi çelişkileri de getirir. Bununla birlikte üst sınıfı temsil eden mülk sahipleri, soylular ve onların hizmetinde çalışanlar ya da işçiler arasında bir dizi patlamalar ve bunalımlar baş gösterir. Bu çatışmanın toplum ve bireylerdeki etkisi edebi metinlere de yansır. Kitleleri en çok etkileyen sanat dallarından biri olan tiyatro, toplumsal değişimlere koşutluk göstererek özellikle XIX. yüzyılda romantizm ve realizm akımlarının da etkileriyle taklide dayalı klasik kalıplarından sıyrılarak özgürleşir. Natüralizmin etkisiyle bireyin iç çatışmalarının ve kendisiyle savaşımın sahneye taşındığı görülür. Bu dönüşüm ve sınıflar arası farklılık, XX. yüzyılda I. Dünya Savaşı’ndan sonra etkisini göstermeye başlayan Brecht’in ismiyle özdeşleşen epik tiyatroda da kendisini gösterir. Bu makalede XIX. yüzyılda natüralist tiyatro anlayışını yansıtan İsveçli yazar August Strindberg’in insert ignore into journalissuearticles values(1849-1912); “Matmazel Julie” insert ignore into journalissuearticles values(1888); ve Epik tiyatronun Türk edebiyatındaki önemli örneklerinden biri olarak kabul edilen Vasıf Öngören’in insert ignore into journalissuearticles values(1938-1984); “Zengin Mutfağı” insert ignore into journalissuearticles values(1977); adlı oyunları, sınıf çatışması bağlamında değerlendirilecektir. Önce söz konusu oyunlar ayrı ayrı değerlendirilecek sonra oyunların sınıf çatışmasını ele alma biçimleri karşılaştırılacaktır.
Keywords : August Srtindberg, Matmazel Julie, Vasıf Öngören, Zengin Mutfağı, tiyatro, sınıf çatışması