Eski Oğuz Türkçesine ait bir tabirname: Kâmilü’t-Ta’bîr

Authors : Sümeyra TAŞKIN

Pages : 123-139

Doi:10.29000/rumelide.1104154

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2022-04-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Gelecekten haberdar olma isteği yüzyıllar boyunca insanoğlunun ilgisini çekmiştir. Bu ilgi nedeniyle çeşitli eserler kaleme alınmıştır. Tabirnameler, bu türden eserlerin bir örneğini teşkil etmektedir. Türk edebiyatında ilk tabirname örneği, XII. yüzyılda Farsça yazılmış Kâmilü’t-Tabîr’dir. Kâmilü’t-Tabîr, Anadolu Selçuklu hükümdarı Sultan İzzettin Kılıç Arslan’ın isteği üzerine Hubeyş bin İbrahim bin Tiflisî tarafından, rüya ilmiyle meşhur olmuş Danyal Peygamber, Ca’fer-i Sâdık, İbn-i Sîrîn gibi pek çok rüya tabircisinin eserleri incelenerek telif edilmiştir. Eser, döneminde çok ilgi görmüş, sonraki dönemlerde istinsahları da yapılmıştır. Osmanlılar döneminde de saray mensuplarının ve devletin ileri gelenlerinin dikkatini çekmiştir. Eser, Çelebi Mehmed, II. Murad, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerinde, dört farklı dönemde Oğuz Türkçesine tercüme edilmiştir. Bu tercümelerin yurt içindeki ve yurt dışındaki kütüphanelerde yirmiden fazla nüshası bulunmaktadır. Bizim çalışmamıza konu olan nüsha, Bursa İnebey Kütüphanesi, Genel Koleksiyon, No: 4952’de kayıtlıdır. Bu yazma, II. Murad devrinde beylerbeyi olan Karaca Bey’in isteği üzerine dâileri tarafından tercüme edilen eserin nüshasıdır. Eser, H. 918 insert ignore into journalissuearticles values(1512-13); yılında istinsah edilmiştir. Eserin söz varlığı Eski Oğuz Türkçesinin özelliklerini yansıtmaktadır. Metinde kullanılan bazı ekler Eski Oğuz Türkçesindeki gibi kullanılırken bazı eklerin uyuma tabi olduğu görülmüştür. Bu çalışmada Kâmilü’t-Ta’bîr tercümesi fonetik ve morfolojik açıdan incelenerek hem Türk diline hem de Türk edebiyatı tarihine katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Keywords : Kâmilüt tabîr, rüya tabiri, Eski Oğuz Türkçesi, Klasik Osmanlı Türkçesine geçiş