Gerontoloji ve edebiyat: Genel bir bakış
Authors : Murat ÖĞÜTCÜ
Pages : 728-744
Doi:10.29000/rumelide.1105702
View : 19 | Download : 7
Publication Date : 2022-04-21
Article Type : Research Paper
Abstract :Gerontoloji, yani yaşlılık bilimi gerek ülkemizde gerekse yurtdışında öncelikli olarak tıbbın bir alt alanı olarak irdelenmiş; bireyin ve toplumun zihinsel, bedensel, sosyal ve kültürel olarak yaşlanması konusu son yıllarda sosyoloji, coğrafya, spor bilimleri ve çevre bilimleri gibi bazı sosyal bilimlerde ve fen bilimlerinde alt çalışma alanları olarak gündeme gelmiştir. Gerontoloji ile insanın zihninin ve bedeninin yaşlanması, bunun birey ve toplum üzerindeki etkilerinin incelenmesi tıp, sağlık bilimleri ve sosyoloji alanında yeni bakış açıları ve çözüm önerileri sunulmuşsa da yaşlılığın kuramsal çerçeveleri içerisinde şiir, tiyatro ve düzyazı eserleri incelenmemiştir. Bu eksikliği gidermeyi ve edebiyat çalışmalarına yeni bir soluk getirmeyi amaçlayan bu çalışmada Alman sosyal gerontologların ve İngiltere ile Amerika Birleşik Devletleri’nde bu alanda yayınlanan çalışmaların üzerinde durularak bunların edebi metinleri inceleme konusunda hangi metotlar çerçevesinde kullanılabileceği irdelenip Tarancı’nın “Yaş Otuz Beş,” Shakespeare’in Kral Lear ve Hesse’nin Siddhartha eserleriyle örneklendirilecektir. Bu örneklendirmelerin çerçevesi ise genel ve ilgili türlerin özel metot önerileri ile çizilecektir. Genel metotlarda incelenecek eserdeki yaş grupları ve bu grupların birbiriyle ilişkileri, eserlerin yazıldığı ve sonrasında alımlandığı dönemlere göre yapılması gerekliliği vurgulanacaktır. Eserin türü özelinde metot önerilerde ise şiirde kalıp ve kafiye unsurlarıyla biçim ve kullanılan dil, konu, bakış açısı gibi unsurları barındıran içerik konularında eski ve yeninin ele alınışının incelenmesinin gerekliliği vurgulanacaktır. Tiyatroda ise tiyatro eserinin hem metne hem de gösteriye dayalı unsurları göz önünde bulundurulması gerekliliğinin altı çizilecektir. Gerontolojik bir düzyazı okumasında ise karakter, bakış açısı, yer ve zaman, olay örgüsü ve çatışma ekseninde nelere dikkat edilmesi gerekebileceği vurgulanacaktır.Keywords : Edebi kuram, gerontoloji, şiir, Cahit Sıtkı Tarancı, tiyatro, William Shakespeare, düzyazı, Hermann Hesse